میوه آن تخم مرغی شکل و به رنگ زرد است و تازه آن به اندازه یک زردآلو است و خشک آن مانند زردآلوی خشک شده است که هسته در آن قرار دارد.
هنگام مصرف باید آن را شکست و هسته آن را دور انداخت و پوست و گوشت آن را مصرف کرد.
طبیعت آن سرد و خشک است.
هر روز صبح ناشتا اگر یک قاشق گوشت سائیده آن را با قند ساییده مخلوط کنید و بخورید، معده را تقویت میکند، سرگیجه را برطرف میسازد،
معالجه کننده صرع صفراوی است، مقوی بسیار خوبی برای مغز و قوای فکری است.
پوست آن را مثل غبار نرم بسائید و با کمی گلاب مخلوط نمایید و هر روز صبح و شب هر بار پنج قطره از آن را با کمی فاصله بوسیله قطره چکان در چشم بچکانید.
لک های سفید چشم را برطرف میسازد.
هلیله زرد : نحوه استفاده : هم خوراکی و هم برای سرمه چشم به کار میرود خواص : اگر سرمه شود برای اشک ریزی چشم مفید است و اگر یک در هم از را با قند بخورند معده و قلب را تقویت میکند. هليله چندين گونه است زرد نارسيده، هليله سياه هندي که رسيده و چاق تر از نارسيده است. هليله کابلي از همه قسم هاي هليله درشت تر است. هليله چيني هم هست که از همه باريک تر و ريزتر و سبک تر است. بهترينش زرد بسيار ،زرد مايل به سبز سنگين وزن و پر مايه و سخت است. هليله کابلي هر آنچه پر گوشت تر و سنگين تر است و در آب فرو نشيند و رنگش به سرخي بزند بهتر است. از هليله چيني هر آنچه نوک دارد خوب است.
مزاج :مي گويند هليله زرد از سياه آن گرم تر است. مي گويند هليله هندي کمتر از هليله کابلي سرد است .همه ي هليله ها سرد و خشکند. خاصيت :همه انواعش در بيماري مراره مفيد است. آرايش:هليله سياه رنگ و رو را زرد مي گرداند. دمل و جوش :همه انواع هليله در معالجه جذام مفيدند. سر :هليله کابلي دواي سردرد است و حواس و هوش و عقل را نيرو مي دهد. چشم :هليله زرد در سست شدن جسم معالج است و اگر در چشم بکشند مواد سيلاني را قطع مي کند. سينه :خوردن آن تپش و علت ناشي از ترس را درمان مي کند. اندام هاي غذا :هليله عموماً و به ويژه دو نوع سياهش و علي الخصوص پرورده مرباي آنها تقويت معده مي کنند ،سستي معده را از بين ببرند، معده را دباغ مي دهند ،تنقيه مي کنند، خشک مي نمايند و کمک هضم طعام هستند. هليله زرد باغ خوبي براي معده است .اما هليله چيني در اين عمل از کابلي ناتوان تر است .هليله کابلي نوعي دل بهم خوردن به دنبال دارد. ولي در علاج استسقا سودمند است. اندام هاي دفعي :هليله هاي کابلي و هندي با روغن زيتون بجوشند شکم را بند مي آورند. هليله زرد براي بيرون راندن صفرا و بلغم اندکي خوب است. هليله سياه سودا را بيرون مي آورد و در علاج بواسير مفيد است. هليله کابلي سودا و بلغم را خارج مي کند و مي گويند داروي قولنج است. تب ها :هليله کابلي در علاج تب هاي کهنه مفيد است
خواص:
. طبع آن سرد و خشک است.
۲. مقوی حواس پنجگانه است.
۳. برای درمان جذام مفید است.
۴. برای سُستی چشم و آبریزش آن به چشم بکشید.
۵. مسهل صفرا و بلغم: پوست آن را در آبغوره خیس کرده صاف کنید روزی ۲ قاشق میل شود.
۶. تقویت کننده معده با قند کوبیده صبح میل شود.
۷. مقوی اعصاب و تقویت حواس است.
۸. دفع کننده اخلاط مضر و غلیظ است.
۹. ضد نقرس و اسید اوریک است.
۱۰. مفید برای ورم طحال است.
۱۱. برای پادرد و کمردرد خوب است.
۱۲. کسانی که تب دارند مصرف نکنند.
۱۳. برای زیاد شدن نور چشم و تقویت بینایی: صبر زرد، کندر، هلیله زرد و مسطکی از هر کدام ۱۰ گرم مخلوط کرده بعد از غذای ناهار و شام یک گرم میل شود.
۱۴. برای درمان چشم درد از داروی شماره ۱۳ استفاده کنید.
۱۵. برای تسکین درد بواسیر، هلیله زرد، سورنجان و صمغ زرد از هر کدام ۱۵ گرم آسیاب کرده سپس بعد از ناهار و شام یک گرم میل شود.
۱۶. برای درمان دل پیچه ۵ گرم هلیله زرد را در آب جوش خیس کرده صبح ناشتا به مدت ۲ روز میل شود.
۱۷. برای رفع ترشی معده بالای غذا کمی میل شود.
۱۸. هلیله زرد برای سردردهای ناشی از صفرا نیز مفید است هر شب یک گرم میل شود.
۱۹. هر که بخواهد عقلش زیاد شود روزی یک دانه هلیله بخورد.
۲۰. حضرت علی(ع) فرمودهاند: اگر مردم میدانستند که هلیله زرد را چه خاصیتی است هموزن طلا آن را میخریدند.
۲۱. برای درمان درد آرنج، زانو و دردهای مفصلی هلیله زرد و صبر زرد و سورنجان از هر کدام ۱۰ گرم کوبیده با گلاب مخلوط کرده سپس آن خمیر را به اندازه حبه نخود کرده روزی ۳ عدد میل شود.