بابا آد م
نا م علمی: Arctium lappa
نام عمومی : burdock
نام انگلیسی : burdock
نام عربی : آراقیطون
نام خانواده : compositae
بابا آدم گیاهی است علفی، بزرگ که فیل گوش و آراقیطون نیز نامیده میشود گیاهی است علفی و دوساله که ارتفاع ساقه آن تا ۱/۵ متر میرسد. این گیاه به حالت وحشی در دشت ها و نواحی معتدل و مرطوب و سایه در اروپا و آسیا میروید. ساقه آن که شبیه پوست مار است پوشیده از کرکهای خشن و زبر است. برگهای آن بسیار بزرگ و پهن بحالت افتاده بر روی ساقه قرار دارد.
رنگ برگ ها در قسمت چسبیده به ساقه سبز کم رنگ و هر چه بطرف انتهای برگ نزدیک تر میشویم تیره تر میشود.
ریشه گیاه دراز دوکی شکل و مانند هویج به ضخامت انگشت دست بوده ودارای مقدار زیادی کربنات پتاسیم و نیترات پتاسیم است. پوست ریشه بابا آدم قهوه ای، مغز آن سفید و طعم آن کمی شیرین است ولی بوی تهوع آوری دارد.
میوه آن پس از رسیدن به صورت فندقی با ۳ یا ۴ سطح به رنگ زرد حنایی ظاهر میشود.
در انتهای میوه تارهای زرد رنگی وجود دارد که در موقع عبور گوسفندان و جانوران به پشم های آنها میچسبد و موجب پخش تخم این گیاه به مناطق دیگر میشود.
بابا آدم در بعضی از نقاط ایران به حالت وحشی میروید. از ریشه این گیاه استفاده طبی به عمل میآید پس از خارج کردن ریشه بابا آدم از خاک آنرا بخوبی شسته و به قطعات کوچک سه سانتیمتری تقسیم کرده و در اثر حرارت خورشید یا در کوره های مخصوصی خشک میکنند.
ترکیبات شیمیایی
ریشه آن حاوی اسید های پلی فنلی از جمله اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید پرو بیو تیک و اسید آرکتیک است و برگ گیاه حاوی آرکتیول، ارموفیلن، بتا اورسمول، فوکینون، و تاراگزاسترول، روغن فرار، تانن، رزین، قند، آهن، کلسیم و ویتامینC است. دانه بابا آدم دارای روغنی است برنگ زرد و طعم تلخ اسید لینولئیک و اسید اولئیک است.
● خواص داروئی
ریشه بابا آدم دارای خاصیت ضد میکروبی، ضد تومور، ضد تب، ادرار آور، کاهش قند خون و معرق است. تعدادی فر آورده ی ضد شوره، تقویت موی سر، تمیز کننده پوست و مواد آرایشی بهداشتی از بابا آدم است
از نظر طب قدیم ایران ریشه بابا آدم سرد و خشک است.بهترین تصفیه کننده خون است و خون را تمیز کرده و سموم را از بدن خارج میکند،جوش های صورت و کورک را برطرف میکند،ادرار آور و معرق است،سیستم لنف بدن را تمیز میکند،بیماری های پوستی نظیر اگزما، گل مژه و زخم ها را برطرف میکند،تورم را از بین میبرد،تقویت کننده بدن است، جوشانده برگ های بابا آدم را در معالجه سرگیجه و رماتیسم بکار میبرند،جوشانده تخم بابا آدم ضد عفونی کننده است،در معالجه ذات الریه بکار میرود،تب حاصل از بیماری مخملک را برطرف میکند، در معالجه یبوست موثر است،نقرس را برطرف میکند،درد سیاتیک را آرام میکند، در برطرف کردن کمر درد موثر است،آب آوردن بدن را درمان میکند، هضم غذا را تسریع میکند، کهیر را برطرف میکند،ریشه بابا آدم را له کرده و یا بجوشانید و آنرا روی کورک یا اگزما بمالید تا آنرا برطرف کند،برای جلوگیری از ریزش مو و تقویت آن جوشانده غلیظ ریشه بابا آدم را به سرمالید.
● طرز استفاده
▪ دم کرده ریشه بابا آدم: مقدار ۵۰ گرم ریشه بابا آدم را در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت ۲۰ دقیقه دم کنید.
▪ جوشانده ریشه بابا آدم : مقدار ۸۰ گرم ریشه بابا آدم را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید بمدت ۱۰ دقیقه به آرامی بجوشد.
▪ تنطور بابا آدم: این تنتور را میتوان از فروشگاه های گیاهان دارویی یا برخی از داروخانه ها Store خریداری کنید.
30 گرم ریشه باباآدم را با مقدار مساوی آن شیرین بیان در یک لیتر آب جوش ریخته و بمدت نیم ساعت دم کنید. این دم کرده تصفیه کننده خون است. برای این منظور از این دم کرده به مقدار سه فنجان در روز بنوشید.