نام علمی: Pistacia atlantica
خانواده: Anacardiaceae
مشترک: اطلس پسته، درخت پشمالو، درخت چمن دار، درخت تیربینت، پسته وحشی
منبع: در سراسر شمال آفریقا و جنوب اروپا در ترکیه، ایران و خاورمیانه در ارتفاع از سطح دریا تا 5000 پا.
استفاده از منظره: درخت سایه دار است. عالی برای پارک ها، فضای سبز شهری، و یا مناظر مسکونی و تجاری است. همچنین یک درخت بونسای واقعا منحصر به فرد ایجاد میکند.
شکل و شخصیت: درختان ناهموار دارای چتر بالای گرد، متقارن تپه، mesic، درخت سایه "مرد سخت".
عادت رشد: درخت چند ساله با برگ چوبی، زمانی که جوان است به سرعت متوسط با سن تا 60 پا با نسبت مساوی گسترش مییابد، به آرامی کند میشود.
برگها / بافت: شاخ و برگ کمرنگ، 7 تا 11 جفت بروشور، 2 تا 4 اینچ طول تا عرض 3/4 اینچ، زرد اواخر پاییز یا رنگ زودرس زمستان، برگ ها به زودی ظاهر میشود و همچنین کوچکتر و ضخیم تر هستند ؛ بافت متوسط دارند
گل ها و میوه ها: گیاهان بدون گیاه (دوقطبی)، گل ها در زمستان زمانی که گل های مردانه، گل های مذکر در نژادهای ترکیبی، گل های زنانه در پاین کله ها، هر دو قرمز مایل به زرد، گل سرخ، میوه درختان زنانه، قرمز روشن و سپس آبی رنگ هستند
رنگ فصلی: رنگ زرد تا قرمز، یکی از قابل اعتماد ترین درخت های شهری است
دما: تا حدودی حرارت بیشتری را نسبت به P. chinensis تحمل میکند
نور: خورشید کامل
خاک: خوب تخلیه شده، از کالیچ جلوگیری کنید.
آبیاری: آبیاری منظم و عمیق، اما خشکسالی بیشتری نسبت به P. chinensis میگیرد.
هرس: ارتفاع پایه 10 تا 12 فوت
انتشار: قلمه چوب نرم و دانه.
بیماری و آفات: مقاوم به ورتیکلیوم ویله و شاه بلوط
نظرات دیگر: یک درخت شگفت انگیز با ویژگی های پوستی عالی و ریز و خرد شده. در طول زمستان های مرطوب، این درخت خوب ممکن است چند ساله نباشد. Pistacia atlantica یک بار به طور گسترده در مناطق کوهستانی خاورمیانه پوشیده شده است و این میوه ذکر شده است که توسط یعقوب به عنوان هدیه ای به رهبر مصر داده شده است (پیدایش 37:25). این یک درخت بسیار زیبا است که باید در منظرهای فونیکس بیشتر استفاده شود.
مصارف درخت :
درخت بومی به مناطقی است که فقط تعداد کمی از گونه های درخت دیگر رشد میکنند، که منجر به آن شده است که به صورت محلی برای چوب آن به کاهش تعداد درخت در زیستگاه طبیعی آن منجر شود. امروزه این گونه بیشتر در مناطق کوهستانی ایران یافت میشود. درخت اغلب به عنوان یک پایه برای Pistacia vera استفاده میشود که مهره پسته را تولید میکند. رزین و روغن از میوه درخت خوراکی هستند و در طب سنتی، عطر و برای تولید الکل استفاده میشود. درخت نیز به عنوان درخت زیبا برای پارک و در کنار جاده ها در نزدیکی دریای سیاه و در مناطق گرم آمریکای شمالی کاشته شده است. علاوه بر این، درخت برای جنگلهای زراعی و جلوگیری از فرسایش خاک در دامنه های شیب دار مورد استفاده قرار میگیرد.
در هرمزگان و حوالیِ بندرعباس آنرا «کَسودَنگ» Kasoudang و در بوشهر «کُلخُونگ» Kolkhong نام گذاری کرده اند. در ایلام آنرا قولەنگ و در کردستان قەزوان معرفی میکنند. در کشورِ ترکیه آنرا «مِلَنجیک» Melengic اسم مینهند. به صورتِ تجاری بسته بندی گردیده، به فروش میرسد و به کشورهایِ دیگر صادر میگردد. در نواحی از ایران مغز میوه بنه رسیده را در پس از آسیاب نمودن در آب جوش ریخته و غذایی به نام آب بنه با آن تهیه مینمایند. در استان کرمان به این غذا «قاتق بنه» میگویند. بنه از حبوبات بسیار گرم به حساب میآید و به خاطر روغنی بودن، این دانه چربی و البته از انرژی زیادی برخوردار است.
محصول سقز درختان بنه که ارزش اقتصادی زیادی دارد.سقز جزء دسته سمغ هایی(الئورزینها)قرار دارد که خواص داروئی، خوراکی و صنعتی بسیاری را دارا است و در طب سنتی نیز مصرف میگردد
خواص بنه یا پسته کوهی
یکی از خواص پسته کوهی معالجه کم خونی است. کسانی که دچار کم خونی هستند میتوانند از این میوه درپختن غذا مصرف نمایند به طور مثال جهت از بین بردن کمخونی از بنه در غذاهای محلی مثل کشک به جای گردو از بنه مصرف میگردد .از دیگر خواص استفاده از پسته کوهی درمان سردرد است.
استفاده از میوه بنه جهت تقویت نیروی جنسی موثر است. همچنین افرادی که بیماری نرمی استخوان دارند از بنه میل نمایند.
بنه جهت آرام کردن درد کمر، درد پشت و درد قولنج موثر است و ضماد بنه در معالجه ورم ها و زخم های سخت عالی است و از آن جایی که بنه سرشار از ویتامین های A و اقسام B و D است، موجب تقویت اعصاب میگردد و ترک لب را درمان نموده و از شبکوری جلوگیری میکند و برای جلوگیری از پوکی استخوان موثر است.
بنه را میتوان برای درمان تمام گونه های کرم معده مصرف نمود. پسته کوهی برای معالجه تکرر ادرار و قطره قطره آمدن آن موثر است.
خواص بنه برای پوست و مو
یکی از مهمترین خواص پسته کوهی معالجه زخم های روی پوست است. این میوه موجب کم شدن التهابات و در درمان زخم ها موثر است. جالب است بدانید که با مصرف ضماد پسته کوهی میتوان از گزیدگی توسط نیش حشرات پیشگیری نمود. همچنین از این ضماد برای افزایش مقاومت ناخن مصرف میگردد. با قاطی کردن پسته کوهی با روغن زیتون میتوان خارش و ترک پوستی را معالجه نمود. میتوان با استفاده از پسته کوهی یک ماسک عالی برای پوست فراهم نمود. بدین جهت باید که پسته کوهی را آسیاب نمود و با مقداری آب به خمیر تبدیل کرد و روی پوست قرار داد. جهت رفع ماهگرفتگی بنه را کوبانده بر روی قسمت ماه گرفتگی قرار داده و آنقدر این کار را تکرار کنند تا ماه گرفتگی از بین برود در گذشته برای رویانیدن موها از ضماد سوخته پسته کوهی مصرف میکردند. این ضماد برای بیماری گری (طاسی ) هم موثر است و میتوانید جهت صاف شدن صدا از روغن بنه مصرف نمایید.
افزایش وزن با پسته کوهی
پسته کوهی کالری فراوانی را داراست با این حال استفاده از آن به تنهایی باعث افزایش وزن نمیگردد اما با مخلوط کردن آن با بادام زمینی، بادام درختی و پسته کوهی و پودر کردن این مخلوط و سپس آن را با مقداری شکر قاطی نموده و به صورت روزانه مصرف گردد موجب افزایش وزن میگردد.
تقویت اعصاب با پسته کوهی
پسته کوهی برای تقویت اعصاب موثر است و در ازدیاد قدرت حافظه نیز مفید است. افراد مسن با استفاده از حلوای پسته کوهی میتوانند از بروز آلزایمر پیشگیری نمایند.جهت تقویت اعصاب میتوان از مخلوط پسته کوهی و شکر میل نمود. چند عدد پسته کوهی را آسیاب نموده تا پودر گردد و سپس به آن یک قاشق شکر اضافه نموده و مصرف نمایید.
آب بنه
آب بنه یا قاتق بنه یکی از غذاهای محلی استان کرمان است. بنه در کرمان به یک نوع پسته کوهی معروف است. درخت بنه خاصیت های زیادی دارد و از جهات مختلف مورد علاقه گیاه خواران است، هم چوب آن که برای هیزم و زغال بسیار خوشایند است و تمیز سوخته و از ماندگاری و دوام بالایی برخوردار است و از برگ در خت آن برای غذای گیاه خواران و تهیه پوست و تبدیل آن به مشک استفاده میکنند. دانه بنه تقریبا کروی شکل و شبیه عدس است. این دانه ها خوشه ای بوده و داخل یک پوسته چوبی و محکم است این دانه ها زمانی که هنوز نرم هستند و سفت نشده اند جهت تهیه ترشی استفاده میشوند و هر گاه که سفت شده جهت تهیه آب بنه به کار میروند. معمولا بنه ها پس از رسیدن پسته ها و در اواخر تابستان قابل استفاده هستند. درخت بنه در واقع منبع تولید شیره سقز است. این گیاه صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده است که استفاده دارویی فراوان داشته و به عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی های گوارشی استفاده میشود. این غذا در واقع از غذاهای سنتی مردم حاجی آباد از توابع استان کرمان است.
از خواص درمانی بنه میتوان به این موارد اشاره کرد، بنه مقوی کبد و طحال بوده و مسکن درد کمر، درد پشت و درد قولنج است، ضمن آنکه بنه، ویتامینهای آ و اقسام ب و د را نیز دارد.
بخار پوست درخت بنه برای خلاص شدن از شر حشرات مؤثر است و در صنعت داروسازی با صمغ آن پمادی درست میکنند که از گزش پشه جلوگیری میکند. برای کمردرد و دردهای مفصلی از روغن این گیاه استفاده میشود و کرمانیها بنه را به نوعی تقویتکننده اعصاب میدانند.
مضرات پسته کوهی
افراط در مصرف پسته کوهی، موجب زخم شدن دهان و کم اشتهایی میگردد. مصرف زیاد آن برای گرم مزاجان مضر است. ( خواص بنه )