جاوشیر

جاوشیر

نام علمی:Opoponax chironium Koch

نام فرانسه: Opoponax

نام انگلیسی : Opoponax tree

نام‌های دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، جاشیر، جاوشیر، جواشیر، گاوشیر، کوشیر و جاوشی نامیده شده است. در کتب طب سنتی، صمغی که از گیاه گرفته می‌شود را جاوشیر نامیده‌اند.

تیره گیاه:جعفری Umbelliferae

نوع گیاه:بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع حدود یک متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ای استوانه‌ای و پوشیده از تارهای سفید پنبه‌ای که به ساقه رنگ خاکستریِ سفید می‌دهند. برگ‌های آن سبز تیره، ساده، بیضوی، پهن، نامنظم، خشن و کناره‌ی برگ‌ها دندانه‌دار است. گل‌های جاشیر ذکر شده زرد رنگ به صورت چتری مرکب و خوشبو می‌باشند. تخم آن سیاه و به ابعاد انیسون است. از ریشه‌ی گیاه در ناحیه‌ی یقه گیاه با تیغ زدن و ایجاد شکاف شیره‌ای خارج می‌شود که به تدریج مقابل هوا سفت می‌گردد. این شیره صمغ رزینی جاوشیر است. رنگ سطح خارجی جاوشیر زعفرانی و یا قرمز تیره است. طعم آن تند و گزنده و بوی آن نامطبوع است.

طبیعت صمغ جاوشیر:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

گونه فوق بیشتر در دامنه‌های البرز و در کوه‌های آهکی جنوب کهکیلویه و در شوش انتشار دارد و به صورت پراکنده نیز در دیگر نقاط یافت می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه:

اسانس روغنی فرّار و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

صمغ جاوشیر و برگ گیاه

نحوه مصرف:

طبق دستور پزشک

خواص درمانی صمغ جاوشیر:

بادشکن و تحلیل برنده گازهای روده، باز کننده گرفتگی‌ها و انسداد مجاری و مقوی اعصاب ضعیف، مسکن سرفه‌های بلغمی و افزاینده ترشحات عادت ماهیانه، متلاشی کننده سنگ مثانه و کلیه و خنثی کننده سموم بدن است. در ضمن برای بیماری‌های سرد بلغمی خصوصاً بیماری‌های اعصاب و بیماری‌های دماغی نظیر سردرد، فلج، صرع، صرع کودکان و رعشه حاصل از کسرت جماع و قطره قطره ادرار کردن نیز مفید است. در استعمال خارجی به صورت ضماد برای شکستگی و کوفتگی مفید است.

خواص درمانی برگ:

ضماد برگ گیاه تسکین دهنده درد پهلو است.

تذکر:

استفاده خودسرانه از تخم جاشیر برای خانم‌های باردار ممنوع و در صورت استفاده سبب سقط جنین می‌شود.