خریق سفید

خربق سیاه

Helleborus niger

طبع آن گرم و خشک در وسط سوم است
خواص آن به عنوان مسهل بلغم و صفراوی غلیظ و اخلاط لزج و مخاطی بدن است. گرفتگی های مجاری را باز نموده و معده را پاک کرده و برای فلج و سرسام و صرع بلغمی و سرگیجه و سایر امراض سرد مغزی و همچنین درد مفاصل و خورد کردن سنگ های مثانه و کلیه و مدر بول و حیض و سقط جنین و خارج ساختن آن نافع و انفیه گرد آن عطسه آور و اکتحال(به چشم کشیدن) آن پرده های اضافی چشم(ناخنک) را از بین برده و بینائی را تقویت می‌نماید. مالیدن آن با سرکه برای کندن دندان کرم خورده و جرب و برص و کچلی مفید و در ترکیب با سایر داروهای مناسب و رعایت دستور در معالجۀ بسیاری از امراض است مقدار شربت آن تا نیم مثقال و حداکثر یک مثقال تجویز شود و زیادتر آن کشنده است که با استفراغ و تنگی نفس و تشنج همراه است

خواص عمومی آن مسهل صفراوی و جذب کننده بلغم از بافت های عمیق بدن و معالج امراض سرد و قوی تر از سفید آن است. در کلیه فعل و انفعالاتی که خربق سفید فعالیت دارد سیاه آن سریع الأثرتر است. در دردهای شقیقه و سر و ریزش آب کهنه از چشم و دردهای سینه و پاک کردن دستگاه تنفسی و احشاء و مثانه و رحم مورد استفاده است. اگر آن را چند روز در شیرینی ها بخوابانند و یا با جو پوست گرفته و یا عدس جوشانیده و آب آن را بنوشند ضرری ندارد. تنقیه آن به طور کلی وضعیت مزاج را تغییر می‌دهد. برای کسانی که مزاج مرطوب ندارند مضر است. و برای کلیه ضرر دارد و مصلح آن کتیرا و صعتر و دوقو و فطر اسالیون Rock- Parsley و فودنج و مصطکی است. دو مثقال آن با تنگی نفس و اسهال کشنده و مقدار شربت آن از نیم درم تا نیم مثقال است
افعال و خواص دیگر خربق سفید: مسهل بلغم و صفرای غلیظ و اخلاط لزجه و مخاطیه و مفتح سدد و منقی معده و جهت فالج و سرسام و صرع بلغمی و لیثرغسو سایر امراض بارده دماغیه و مفاصل و تفتیت حصات و ادرار حیض و قتل جنین و اخراج آن نافع است سعوطآن مهیج عطسه و اکتحالآن در شیافات جهت جلای غشاوهو حدتبصر طلای آن با سرکه جهت قلعدندان متأکل و قوباو جرب و برص و بهق به تنهایی و با ایرسا نیز و فرزجه آن مدر حیض و قاتل جنین و چون با سویق و عسل بسرشند و به موش بخورانند بمیرد و جون با گوشت طبخ دهند گوشت را مهراسازد و چون اراده استعمال آن نمایند باید که اصلاح آن نمایند به پختن آن در جوف خمیر و یا مخلوط به حسو جو و روغن بادام نمایند.آن

افعال و خواص دیگر خربق سیاه: مسهل مره سودا و بلغم و صفرا آمیخته با بلغم و جذاب از عمق بدن و جهت امراض بارده قویتر از سفید و در جمیع عللی که سفید موثر است این اسرع التأثیر. جهت شقیقه و اوجاعسر و نزولات مزمنه نازل در چشم و سینه و سینه و احشا و مثانه و رحم و چون در شیرینی ها چند روز بخیسانند و یا با جو مقشر و یا عدس جوشانیده و آب آن را بنوشند چندان مضرت ندارد و بالخاصیت تنقیه به آن کردن باعث تغییر مزاج می‌شود قریب به مزاج جوانی و غیر مرطوب المزاج را بغایت مضر است.