زعفران

زعفران

زعفران، گياهی است چند ساله که دارای پياز است این پیاز دارای غلاف قهوه ای رنگی است. اين گياه در جنوب غربی آسيا، جنوب اسپانيا و جنوب اروپا روییده می‌شود. دارای ساقه و شش گلبرگ بنفش رنگ و 3 رشته کلاله قرمز رنگ است. قسمت مورد استفاده گیاه زعفران کلاله نارنجی رنگ گل آن است. کلاله زعفران حاوی چربی، املاح معدنی و موسيلاژ است. تکثير زعفران منحصرا توسط غده زير زمينی بنه ( کورم ) متداول است. عطر و بوی زعفران به علت وجود اسانس بی رنگ تروپن دار و يک ترکيب اکسيژن دار و همراه با سينئول به نام سافرانال است. طعم زعفران مربوط به هيتروزيد تلخ پيکروکروسين است. رنگين بودن زعفران مربوط به وجود ماده ای به نام کروسين است.

زعفران ماده غذایی با ارزشی است که به مقدار کم از گیاه زعفران بدست می‌آید در واقع از هر 100 تا 200 هزار گیاه زعفران، حدود 5 کيلوگرم گل زعفران بدست می‌آيد که وزن 5 کیلوگرم زعفران تازه بعد از خشک شدن به يک کيلوگرم می‌رسد.

ارزش غذایی زعفران

زعفران چاشنی و رنگ دهنده غذا است زعفران موجب کاهش چربی و کلسترول خون می‌گردد. زعفران آرام بخش، اشتها آور، ضد اسپاسم، پيشگيری کننده از بيماريهای قلبی و سرطان، تقويت کننده حافظه و کاهش دهنده فشار خون است. از گیاه زعفران در درمان بیماری آسم، بيماريهاي پوستی، بیماری های چشم، عفونت ادراری، يرقان، پيش انداختن قاعدگی، رفع نفخ شکم، درمان معده درد و درمان کم خونی استفاده می‌شود.

زعفران به هضم غذا کمک می‌کند و تقویت کننده معده است و به عنوان مسکن بویژه در دردهای لثه کاربرد دارد.
زعفران گیاه ضد افسردگی

مصرف زعفران در پیشگیری از بروز افسردگی موثر است. بر اساس تحقیقات امروزی نیز نتیجه گرفته شده است که زعفران دارای خواص ضد افسردگی است و این در حالی است که بر اساس تب سنتی به زعفران خواص فرح بخشی و خنده آوری نیز نسبت داده اند. بر طبق نتایج این تحقیقات استفاده از زعفران در غذا و نوشیدن حداقل یک فنجان چای زعفران برای تمدد اعصاب توصیه می‌شود. زعفران افزایش دهنده تمرکز حواس است و در پیشگیری از آلزایمر و پارکیسون موثر است زعفران در درمان دردهای عصبی و کم خوابی موثر است.
زعفران عامل پیشگیری از کاهش دید در سالخوردگی

بر اساس تحقیقات مرکز دانشگاهی ایتالیا زعفران در تنظیم کارکرد سلولهای بینایی موثر است و سلولهای بینایی را در مقابل آسیبها محافظت می‌کند و از پیشرفت بیماریهای چشم جلوگیری می‌کند و موجب احیای سلولهای آسیب دیده چشم می‌شود. زعفران در درمان اختلالات لکه زرد شبکیه که در سنین سالخوردگی ایجاد می‌شود موثر است. مصرف زعفران در رژیم غذایی از پیشرفت بیماریهای ژنتیک چشم جلوگیری می‌کند و به همین علت مصرف متعادل آن به سالخوردگان و افراد مبتلا به بیماری های چشم توصیه می‌شود.

خواص ضد سرطانی زعفران

زعفران خواص ضد سرطاني دارا است و به عنوان يک داروي ضد تومور و جمع کننده راديکالهاي آزاد عمل مي‌کند. بر اساس تحقیقات پزشکی ثابت شده است که مواد آنتی اکسیدان موجود در زعفران خواص ضد سرطانی دارا می‌باشند. بر اساس نتایج این بررسی بنظر می‌رسد که استفاده از زعفران، از بروز توالی های ژنی سرطان زا جلوگیری می‌کند و در ترمیم مولکول های دی ان ای آسیب دیده تاثیر بسزایی دارد.
مضررات مصرف بی رويه زعفران:

مصرف بی رويه زعفران مضر است و باعث استفراغ، کاهش ضربان قلب، خون ريزي از بيني، خون ریزی از پلک ها و لب و موجب سر گيجه، بي حالي، زردي پوست و عوارض خطرناک ديگر می‌شود که این عواقب حتی می‌تواند منجر به مرگ شود.
زعفران عامل سقط جنین و یا برطرف کننده سخت زایی :
رقیه و سحر کامران سامانی در پژوهش خود با موضوع درمان سخت زائی با مصرف زعفران در همایش زعفران داروی گیاهی هزاره سوم ارائه شد، نشان دادند که خوردن زعفران در زمان حاملگی، شخص را برای زایمان آسان آماده می‌کند. بر طبق پژوهش آنان مصرف زعفران در دوران بحرانی بارداری یعنی سه ماه اول که دوران تشکیل اندام‌ها ست می‌تواند به جنین صدماتی وارد نماید. مصرف زعفران در سه ماه اول حاملگی باعث افزایش هورمون پروستاگلاندین در رحم شده و اثرتحریکی مستقیم روی عضلات صاف رحم دارد و در نتیجه احتمال سقط جنین را به همراه دارد اما مصرف متعادل آن پس از سه ماه اول دوران بارداری مفید است و مادر را برای زایمان آسان آماده می‌کند. زعفران موجب خاصیت ارتجاعی در نسوج رحم می‌گردد و زایمان را آسانتر می‌سازد.

زعفرانی که پس از سه ماه اول حاملگی مصرف شده است تاثیر خود را چند ساعت قبل از زایمان با شروع شدن درد و با دریافت عصبی گیرنده های درد و تولید هورمون پروستا گلاندین که درهنگام وضع حمل باعث انقباض ماهیچه های دیواره رحم می‌شوند و اثرتحریکی مستقیم روی عضلات صاف رحم و اثر شل کنندگی سرویکس دارد می‌ گذارد بنابراین با مصرف صحیح زعفران میزان پروستا گلاندین در رحم در زمان تولد نوزاد را افزایش داد و از سخت زائی جلوگیری کرد.
مقدار مناسب و مجاز مصرف زعفران در ماه:

مصرف سه گرم زعفران برای هر نفر در ماه بسیار سالم و سودمند است و مصرف بیش از 5 گرم آن برای هر نفر در ماه مضر است. اما مصرف 5 گرم زعفران در يک وعده غذائی می‌تواند منجر به مرگ انسان گردد.
نگهداری از زعفران:

زعفران را بايد دور از نور و رطوبت نگهداری کرد زعفران را درظروف شيشه اي يا فلزي دربسته نگهداري نمایید. توجه داشته باشید اسانس زعفران قابل تبخير شدن است، بنابر این درب ظرف زعفران را ببندید درصورت باز ماندن درب ظرف زعفران اثرات داروئی و کیفیت آن کاهش می‌یابد.
مصارف زعفران :

زعفران به مواد غذایی عطر و رنگ مخصوص می‌دهد و به همین جهت از زعفران در صنايع غذایی مانند سوسیس سازی، در شيرينی سازی مانند تهیه پودرهای کیک، در داروسازی مانند داروهای ضد افسردگی، در نساجی مانند رنگ کردن پارچه های ابریشمی، در تولید مشروبات الکلی و غیر الکلی بعنوان طعم دهنده طبیعی و در صنايع لبنی و غیره استفاده می‌شود.