نام علمی : Falcaria vulgaris
مورد استفاده فقط در تابستان زیر نظر پزشک متخصص پوست برای بیماری برص یا پیسی
ترکیبات شیمیایی :
فعالیت ضدمیکروبی و ضد اکسایشی اسانس و عصارههای (آبی، آبی- الکلی، اتانولی، متانولی، هگزانی و استونی) گیاه غازیاقی است. مهمترین ترکیبات اسانس این گیاه، جرماکرین دی (14/04 درصد)، اسپاتولنول (9/89 درصد) و لیمونن (7/15 درصد) است که با روش کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC-MS) مشخص گردیده است
این گیاه در اواخر بهار سبزى فروشان دهاتى سبزى مرا به شهر آورده به نام غازیاغى مى فروشند. ترک زبانان به من (غاز - ایاغى ) یعنى پاى غاز مى گویند. فارسى یک نوع من پاى غازى و نوع دیگرى که در کوههاى لرستان مى روید، پاى زاغان نام دارد. در عربى به گیاه من حشیشة الارض و خضر الشیاطین گویند. در کتابهاى گیاه شناسى قدیم مرا تحت نام ((آطریلال )) ذکر کرده اند، و این یک لغت بربرى است. زیرا در یکى از قبایل بربر در شمال آفریقا پزشکى، بیمارى برص را با بذر من معالجه مى کرد و دستور آن را به دیگران نمى گفت و تنها فرزند او از این راز آگاهى داشت و سالیان دراز این سر در خانواده ى ایشان باقى بود، و از پدر به پسر مى رسید که کم کم بر دیگران فاش شد.
خواص غازیاغی - پای غازی
گیاه من خودرو است و تاکنون اهلى نشده است. برگها و ساقه هاى من به علت داشتن ویتامین ((ث )) زیاد براى تصفیه ى خون و جلوگیرى از فساد لثه و رقت خون مصرف مى شود. اگر برگهاى مرا مالش دهند، بویى شبیه خردل شنیده مى شود و طعم آن تند است، بذر من داراى هورمونهاى گیاهى است و ترشحات غدد داخلى را تنظیم مى نماید. بادشکن - ضد عفونى کننده و ادرارآور است. کلیه و مثانه را زهکشى و پاک مى نماید. ضماد بذر من باز کننده ى زخم ها و پاک کننده ى جاى آنها است. خوردن جوشانده ى آن مسقط جنین است، مهمترین خاصیت بذر من که سال ها جزو اسرار بود و کسى از آن اطلاع نداشت، درمان بیمارى برص است که در مقدمه مختصرى از آن اشاره شد. بیمارى برص چنانچه در کنگر بیان شد، بیمارى قدیمى است که در روى پوست صورت و بدن لکه هاى سفید ظاهر مى شود و در طب جدید آن را نتیجه ى بر هم خوردن تعادل ترشحات داخلى مى دانند و گیاهانى چون کنگر و غازیانى که داراى هورمونهاى گیاهى بوده و ترشحات داخلى را تنظیم مى نمایند مى توانند درمان این مرض باشند و لکه هاى سفید را که پیسى خوانده مى شوند، پاک نمایند. کنگر دستور استفاده خود را بیان داشت و اکنون نوبت من است که این سر بزرگ را فاش کنم و چون در طب جدید درمانى براى بیمارى برص پیدا نشده، و در بین امراض صعب العلاج قرار دارد، من دستور معالجه آن را آن گونه که در کتب قدیم آمده نوشته و شرح مى دهم و امیدوارم اهل تحقیق از آن استفاده کرده و این مرض پلید را درمان نمایند.
ساده ترین دستورى که براى معالجه برص نوشته اند، پانزده روز متوالى هر روز ده گرم مرا با عسل مخلوط کرده میل نماید. براى اینکه از این دستور نتیجه ى مطمئن بدست آید، بایستى این معالجه را در تابستان در روزهاى گرم بکار برند و پس از خوردن آن، موضع برص را عریان کرده در برابر تابش آفتاب قرار دهند تا عرق نمایند و آب ننوشند. در فصل زمستان نیز بااستفاده از حمام سونا مى توان از این دستور و دستورهاى دیگر نتیجه گرفت. نسخه هاى دیگرى هم مى توان از این دستور و دستورهاى دیگر نتیجه گرفت. نسخه هاى دیگرى هم براى درمان این بیمارى نوشته شده که تشریح یکایک آنها وقت بسیار لازم دارد و من در اینجا فقط یکى از آنها را براى استفاده ى خوانندگان تشریح مى نمایم. این دستور را ((ابن بیطار)) در کتاب ((اختیارات بدیعى )) نوشته و خود روى بیماران بسیارى تجربه کرده است و نتیجه ى قطعى گرفته و آنرا سرى بزرگ مى داند، بهترین نوع من نوعی است که در گرمسیر به عمل آید،. طعم آن تلخ و تند بوده، زبان را بگزد. در فصل تابستان پس از تنقیه با یک مسهل قوى و پاک کردن شکم 5/3 گرم مرا با نیم گرم زنجبیل و نیم گرم ((عاقرقرحا)) و نیم گرم ریشه تربد با عسل مخلوط کرده هر روز میل نمایید و بعد در آفتاب نشسته موضع را عریان کنید تا عرق نماید و این عمل را چندین روز متوالى انجام دهید. پس از سه روز آثار بهبودى با پیدا شدن جوش هاى شبیه آبله بر روى لکه هاى سفید ظاهر مى شود و آب زردى از آن خارج خواهد شد و بیمارى به تدریج برطرف شده، پوست بدن رنگ طبیعى خود را پیدا خواهد کرد و ((عاقرقرحا)) یا ((آکرکره )) گیاه معروفى است که سابقا قبل از پیدایش گرد ((د.د.ت )) بهترین حشره کش محسوب مى گردید. تربد گیاه دیگرى است که در خراسان مى روید و به زبان فرنگى به آن ((توربیت )) گویند. ریشه آن مسهل قوى بوده، سمى است و نبایستى روزانه بیش از نیم گرم از آن خورده شود، چنانچه ریشه ى تربد را پیدا نکردید مى توانید از ریشه درخت توت استفاده کنید.