قدومه شیرازی

نام علمی: Alyssum

نا م های دیگر : تودرى، قصیصه، چشم بلبل

گیاهی است یک ساله به بلندی ۱۰–۵ سانتیمتر، شاخههای آن از قسمت پایینی گیاه منشعب شده و انشعابات به صورت افراشته و بسیار شکننده هستند. برگ آن کشیده، قاشقی، دارای نوک کند و دندانههای کوتاه در نصفه بالایی برگ است. دمبرگ پوشیده از کرکها و پرزهای ستارهای شکل است. میوه خورجینک تخم مرغی پهنا نوکدار، بدون کرک دارای بال و کرکدار در حالت رسیدن قرمز رنگ پوشش میوه پهن و نامساوی است.

دانهها بخش دارویی گیاه را تشکیل میدهند. دانهها گرد، پهن و خاکستری هستند. دارای پوشش نازک لیزابی (موسیلاژی) هستند که در کنارههای دانه به صورت بال کوتاه و سفیدرنگ مشهود است. در زمان رسیدن کامل میوه که پوسته آن به رنگ زرد دیده میشود جمعآوری میشود. اکثر دانههای این جنس حاوی ترکیبات گلوکز اینولاتی هستند. انتشار عمومی اینگونه در کشورهای مصر، عربستان، فلسطین، ایران، پاکستان و عراق است. از قدومه عمدتاً به عنوان نرمکننده سینه، برطرفکننده سرفه و ملین استفاده میشود. در طب گذشته از قدومه به عنوان خلطآور و ضدالتهاب استفاده میکردهاند. دانههای قدومه حتماً میبایست با آب کافی مصرف شوند. در افراد مبتلا به انسداد روده نبایستی به کار رود. در ظروف در بسته و در محلی خشک و به دور از رطوبت باید نگهداری شود.

قدومه گیاهى است از تیره شببوییان، علفى، یکساله یا چند ساله که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتیمتر نیز میرسد. قدومه داراى گلهاى کوچک و زرد رنگ می‏باشد و معمولًا در کنار جاده‏ ها روئیده می‏شود.

شاخههای آن از قسمت پایینی گیاه منشعب شده و انشعابات به صورت افراشته و بسیار شکننده هستند. برگ آن کشیده، قاشقی، دارای نوک کند و دندانههای کوتاه در نصفه بالایی برگ است. دمبرگ پوشیده از کرکها و پرزهای ستارهای شکل است. میوه گیاه دارویی قدومه خورجینک نام دارد که در حالت رسیدن قرمز رنگ است.

دانهها بخش دارویی گیاه را تشکیل میدهند. دانهها گرد، پهن و خاکستری هستند. دارای پوشش نازک لیزابی (موسیلاژی) هستند که در کنارههای دانه به صورت بال کوتاه و سفیدرنگ مشهود است. در زمان رسیدن کامل میوه که پوسته آن به رنگ زرد دیده میشود جمعآوری میشود. اکثر دانههای این جنس حاوی ترکیبات گلوکز اینولاتی هستند. در قدومه اسانس گوگرددارى وجود دارد.

گیاه آوازخوانها نیز شناخته میشود. آنچه تحت نام قدومه در بازار دارویی ایران ارائه میشود عبارت است از: قدومه شیرازی و قدومه شهری که از قدومه شیرازی کوچکتر است.

انتشار عمومی اینگونه در کشورهای مصر، عربستان، فلسطین، ایران، پاکستان و عراق است. قدومه در ایران از جمله در بلندیهای بالای ۲۵۰۰ متر در استان کهگیلویه و بویراحمد میروید.

طبیعت قدومه گرم و تر است.

نرمکننده سینه و رفع التهابات گلو: از قدومه عمدتاً به عنوان نرمکننده سینه، برطرفکننده سرفه و ملین استفاده میشود. در طب گذشته از قدومه به عنوان خلطآور و ضدالتهاب استفاده میکردهاند. یکی از خواص قدومه شیرازی درمان سرفههای خشک و خونی است. رای بازشدن صدا برای آواز و رفع التهابات گلو، مقداری از قدومه را در آبجوش و کمی نبات دمکرده، جرعهجرعه مصرف نمایید.

برای خروج اخلاط غلیظ از ریه و سینه ابتدا بایستی قدومه را خیسانده و سپس جوشانده آن را در کیسهای کوچک ریخته، داخل خمیر بگذارید و خمیر را بپزید آنگاه میل کنید. همچنین میتوانید قدومه را با عسل مخلوط کرده و روزی یک قاشق مرباخوری با کمی آب گرم بنوشید.

درمان ورم: درمان ورم های سفت مثل ورم بیضه، ورم پستان، ورم بیخ گوش و جوشهای سرطانی از خواص قدومه شیرازی است. به این منظور قدومه را در آب خیس کنید (غلیظ) و به صورت ضماد روی موضع مورد نظر بگزارید.

دفع سنگ کلیه: جهت دفع شن و سنگ کلیه، گیاه قدومه را در گلاب خیس کرده و صبح ناشتا با کمی آب و سکنجبین بنوشید.

درمان کولیت کبدی و کلیوی: ابتدا قدومه را یک شب بخیسانید، سپس آن را جوشانده و پس از سرد شدن مصرف شود.

بازشدن اشتها و چاق شدن: برای باز شدن اشتها گیاه قدومه را در آبجوش نیم ساعت دمکرده و بنوشید.

خنثی کردن سم ناشی از گزیدگی جانوران: مقداری قدومه را با آب انگور مخلوط کنید و آن را میل کنید، در خنثی نمودن سم ناشی از گزیدگی موثر است.

نحوهی مصرف قدومه شیرازی

قدومه معمولاً به صورت دم کرده، پماد و یا خیسانده در آب ولرم استفاده میکنند و در طب سنتی برای درمان بیماریها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز میکند.

در طب سنتی قدومه را همراه بارهنگ، سه پستان و به دانه به عنوان چهار تخمه استفاده می‌کردند.

دانههای قدومه حتماً میبایست با آب کافی مصرف شوند.

مواد منع مصرف قدومه

در افراد مبتلا به انسداد روده نبایستی به کار رود.

شرایط نگهداری قدومه

در ظروف در بسته و در محلی خشک و به دور از رطوبت باید نگهداری شود.

عوارض مصرف قدومه

در مصرف مقادیر زیاد ممکن است بهطور موقتی باعث نفخ و بزرگی شکم شود و حتی خطر انسداد روده هم وجود دارد.

زیادهروی در مصرف قدومه سبب بروز اختلالات تیروئیدی میشود و اشخاص تیروئیدی از مصرف آن باید خودداری کنند.