پنجه مریم
نام علمی :chamaemelumnobile
پنجه مریم عنوان شناخته شده ای انواع کرفس هارپاگوفتیم و زهری هارپاگوفتیم است که وابسته به کنجد است
درد عضلات شایع ترین علت از کار افتادگی است هرچند علت مهم آن التهاب مفاصل است مشخص نشده ولی این بیماری دردوران پیری بوجود میآیدو عوامل مکانیکی، ژنتیکی، متابولیک در پیشرفت آن تاثیرگذارند
پنجه مریم، گیاه مختص جنوب آفریقا ودر بعضی ار نقاط ایران نیز است و قلاب هایی که میوه های آن را در بر میگیرند، دلیل نام گذاری آن نام هستند. به طور سنتی، از گیاه پنجه ی شیطان برای درمان درد، مشکلات کبد و کلیه، تب و مالاریا استفاده میشود.
از این گیاه به عنوان ضماد برای درمان زخم ها، جوش و مشکلات پوستی دیگر نیز استفاده میشود. گیاه پنجه ی مریم نیز مانند پنجه شیطان در اوایل قرن بیستم وارد اروپا شد و از ریشه ی خشک شده ی آن برای افزایش اشتها، رفع سوزش معده و کاهش درد و التهاب استفاده میشد.
امروزه، از گیاه پنجه ی مریم وشیطان نیز برای رفع التهاب و درد آرتروز، سردرد و کمر درد استفاده میشود. مطالعات آزمایشگاهی نشان میدهند که این گیاه به رفع التهاب کمک میکند.
این گیاه بو برعکس پنجه شیطان داروی بوی مطبوعی است اما حاوی ترکیباتی است که باعث تلخ بودن طعم آن میشوند. پنجه ی مریم یک گیاه دائمی و برگ دار با ریشه ها و شاخه های منشعب است. این گیاه ریشه های فرعی دارد که خارج از ریشه ی اصلی رشد میکنند. از این ریشه های فرعی به عنوان دارو استفاده میشود.
کاربردهای دارویی گیاه پنجه مریم
• آرتروز
تحقیقات نشان میدهند که مصرف پنجه ی مریم مانند پنجه شیطان در بیماران مبتلا به آرتروز، درد را کاهش میدهد و عملکرد فیزیکی فرد را بهبود میبخشد. در یک تحقیق ۴ ماهه، ۱۲۲ بیمار مبتلا به آرتروز زانو و مفصل ران مورد مطالعه قرار گرفتند و محققان تأثیر مصرف پنجه شیطان و داروهای مسکن در این بیماران را بررسی کردند.
میزان کاهش درد در کسانی که این گیاه دارویی را مصرف کرده بودند به اندازه ی کسانی بود که مسکن مصرف کرده بودند. با این حال، مصرف کنندگان پنجه شیطان و مریم عوارض جانبی کمتری را تجربه کردند.
بررسی تحقیقات دیگری نشان میدهد که گیاه پنجه مریم میتواند درد ناشی از ورم مفاصل را تسکین دهد. تحقیقات دیگری نشان میدهند که این گیاه حداقل میتواند تا حدی برای ورم مفاصل ستون فقرات، ران و زانو مؤثر باشد.
• درد کمر و گردن
برخی از شواهد حاکی از آن است که گیاه پنجه شیطان میتواند برای درد کمر و گردن نیز مفید باشد. پژوهش ها نشان دادند که مصرف عصاره ی گیاه پنجه شیطان و مریم برای دردهای خفیف تا متوسط کمر، گردن و شانه موثراست.
• کاربردهای دیگر
گیاه پنجه شیطان ومریم برای رفع سوءهاضمه، بی اشتهایی، سردرد، حسّاسیت و تب نیز کاربرد دارد. از ضمادهای موضعی برای درمان زخم ها، جوش و ضایعات پوستی استفاده میشود.
ترکیبات پنجه شیطان و مریم
حاوی ترکیباتی به نام ایریدوید گلیکوزید است که خواص ضدالتهابی قوی دارند. در این گیاه، نوعی ایریدوید به نام هارپاگوزید وجود دارد که دارای خواص تسکین دهندگی و ضدالتهابی است.
چگونه آن را مصرف کنیم؟
ریشه ی خشک شده یا تازه را میتوان به شکل کپسول، قرص، عصاره ی مایع و پماد موضعی پیدا کرد. میتوان از ریشه ی خشک شده ی آن هم دمنوش درست کرد.
پنجه مریم یکی از داروهای خانگی برای آرتریت است. اما این تنها مزیت این گیاه برای بدن نیست؛ مانند زردچوبه، پنجه شیطان به عنوان یک ضدالتهاب طبیعی عمل میکند و مانند پنجه گربه برای از بین بردن علائم آرتروز و مشکلات گوارشی استفاده میشود.
همچنین در بعضی تحقیقات که در کنار بروملائین، آنزیم استخراج شده از ساقه گیاه آناناس و برخی میوههای دیگر، انجام گرفته، راهی برای از بین بردن درد مفاصل به ویژه در ارتباط با آرتریت توسط این گیاه یافت شده است.
حتی اگر شما به دنبال یک داروی ضد درد نباشید، دیگر خواص این گیاه هم میتواند برایتان جذاب باشد، به عنوان مثال حداقل یک گزارش اولیه وجود دارد که نشان میدهد پنجه مریم تا حدی خاصیت ضدسرطانی دارد.
پنجه شیطان
اصطلاح «پنجه شیطان» یا «ریشه پنجه شیطان» اشاره به گیاه "هارپاگوفیتوم پروکامبِنس"، یک گیاه یافت شده در جنوب آفریقا و ماداگاسکار دارد.
در فرم تکمیلی، پنجه شیطان از ریشههای خشک شده این گیاه حاصل میشود. پزشکان سنتی و مردم آفریقایی و اروپایی قرنها برای درمان بیماریهای گوارشی، کاهش تب، کاهش درد و درمان برخی علائم حاملگی، پنجه شیطان را تجویز کردهاند.
اغلب گمان میکردند که مزایای پنجه شیطان به علت وجود ایریدوئیدگلیکوزیدهای ارزشمند موجود در آن، مانند هارپاگوسید، است. ایریدوئیدها ترکیبات ضدالتهابی هستند که بیشتر در گیاهان یافت میشوند و به مولکولهای گلوکز متصل میگردند. به همین دلیل است که کل ترکیب ایریدیوئیدگلوکوزید نامیده میشود. ریشه پنجه شیطان، به گفته انجمن دانشمندان فیتوتراپی اروپایی، باید حاوی حداقل یک درصد هارپاگوسید باشد.
پنجه شیطان همچنین حاوی بیوفلاونوئیدهای مفید و فیتواسترولها است که آنتیاکسیدانهای گیاهی با خواص ضد اسپاسم میباشند (به همین علت از آن در درمان مشکلات گوارشی کمک میگیرند).
فرانسه، پنجه شیطان را با این خاصیت که به طور سنتی برای تسکین علائم و اختلالات دردناک مفصلی مورد استفاده قرار گرفته، تأیید کرده است. انجمن دانشمندان فیتوتراپی اروپایی نیز مزیت این گیاه در درمان آرتریت دردناک، تاندونیت، از دست دادن اشتها و ریفلاکس اسید معده مورد تأیید قرار داده است.
هارپاگوفیتوم به معنای واقعی کلمه به عنوان "قلاب گیاهی" در یونانی ترجمه میشود. دیگر موارد استفاده سنتی از پنجه شیطان شامل تقویت سلامت قلب، کاهش علائم نقرس، بهبود سوزش سردل و کاهش درد کمر، قفسه سینه و سردرد است.
1. تسکین آرتریت
بیشترین تحقیقات در مورد مزایای استفاده از پنجه شیطان، توانایی آن در کاهش علائم استئوآرتریت است. طبق یک مطالعه ژاپنی، پنجه شیطان، به ویژه ترکیب هارپاگوساید، موجب کاهش قابل توجه التهاب آرتریتی در یک گروه از موشها شد. به طور کلی، پنجه شیطان توسط بسیاری از متخصصان پزشکی به عنوان درمان حمایتی از روماتیسم همراه انحطاط و دردناک، پذیرفته شده است. بیماریهای روماتیسمی شامل تشخیصهایی مانند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید (یک بیماری خود ایمنی)، لوپوس، اسپوندیلیت آنکیالوز و سندرم سوزنر است. همه این اختلالات با التهاب مزمن و معمولاً درد مفصلی، ماهیچهای و بافت فیبروزی مشخص میشوند.
علاوه بر این، همان مطالعه نشان داد که کیفیت زندگی برای اکثر بیماران بهبود یافته و در واقع، 60 درصد از آنها توانستند مصرف داروهای دیگر ضددرد را کاهش دهند یا متوقف کنند.
یکی دیگر از آزمایشها، بهبود در میزان درد را در بیش از 22 درصد و به میزان 45 درصد برای انواع مختلف درد استئوآرتریت نشان داد. در این تحقیق تنها دو عارضه جانبی جزئی (ریفلاکس اسید و احساس سیری) در 75 بیمار دیده شد.
میزان اثربخشی یک مکمل حاوی پنجه شیطان، زردچوبه و برملائین نیز بر دردهای روماتیسمی مشخص شده است که نشان میدهد ترکیب این سه ماده گیاهی، جایگزینی مطمئن برای NSAID ها (داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی) برای بیماران مبتلا به اختلالات مفصلی همراه انحطاط مانند استئوآرتریت هستند.
2. کاهش وزن
جالب است، این ریشه ضدالتهابی همچنین ممکن است راه جدیدی برای کاهش وزن باشد. یک مطالعه نشان داده که پنجه شیطان میتواند گرلین یا همان هورمون گرسنگی را متوقف کرده و یا سرعت تولید آن را آهستهتر کند. با کاهش فشارهای گرسنگی، افرادی که پرخوری را تجربه میکنند دچار کاهش اشتها شده که این به کاهش وزنشان کمک میکند.
همچنین ممکن است این گیاه به افراد مبتلا به چاقی، به طور بالقوه به جلوگیری از بیماری قلبی مرتبط با وزن (سخت شدن شریانها) با روش خاصی که باعث سرکوب التهاب میشود، کمک کند.
3. مسکن طبیعی
اگرچه گفته شد که پنجه شیطان میتواند درد آرتریت را تسکین دهد، اما مزیت این گیاه در کاهش درد به همینجا ختم نمیشود؛ با این که این مزیت بهخوبی درک نشده است، اما پنجه شیطان میتواند التهاب و دردهای التهابی را در حالات مختلف، مانند دردهای حاد، با عوارض جانبی ناچیز در حدود 3 درصد از بیماران، کاهش دهد.
برخی منابع همچنین پنجه شیطان را به عنوان راهی در تسکین درد سیاتیک توصیه میکنند که البته لازم به ذکر است که هنوز در این زمینه مطالعات دقیقی صورت نگرفته است.
4. درمان بالقوه لنفوما
درحالیکه تحقیق در این زمینه هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارد، اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد پنجه شیطان میتواند به پسرفت لنفوم فولیکولار کمک کند.
در یک واحد سرطانی در یک بیمارستان، پزشکی متوجه شد که لنفوم یک بیمار پس از 10 ماه بدون شیمیدرمانی، بهبود جزئی پیدا کرده است. بیمار پزشک را از مصرف دو مکمل که یکی از آنها پنجه شیطان بود، باخبر کرد. پس از آشنا شدن با این درمان طبیعی، یکی دیگر از بیمارانی که در گروه حمایتی قرار داشت، ابتدا از پنجه شیطان استفاده کرد و پس از آن 11 ماه پسرفت مشابه این بیماری را تجربه کرد که نیز به مدت چهار سال ادامه یافت.
هنگامی که بیماران مبتلا به اختلالات مختلف آرتریت مورد بررسی قرار گرفتند، این موضوع آشکار شد که پنجه شیطان به میزان قابل توجهی درد در دست، مچ دست، آرنج، شانه، لگن، زانو و کمر را کاهش میدهد
5. مبارزه با التهاب مزمن
یکی دیگر از دلایل ارزشمندی پنجه شیطان، توانایی آن در کاهش التهاب است که ریشه بسیاری از بیماریها است. تحقیقات کنونی نشان میدهد که پنجه شیطان میتواند به مهار فاکتور نکروز تومور آلفا، سیتوکینین (پروتئین سلولی-سیگنالینگ) که در التهاب طبیعی بدن دخیل است، کمک کند.
این مسئله مهم است زیرا وقتی TNF-alpha بیش از حد فعال است، التهاب مزمن رخ میدهد که منجر به انواع بیماریها شود. در واقع، مهار TNF-alpha یک موضوع مهم در پیشگیری از بیماریهای التهابی مانند بیماریهای روماتیسمی، پسوریازیس، آرتریت پسوریازیس و بیماری التهابی روده است.
6. غنی از آنتیاکسیدانها
یکی دیگر از راههای اصلی پنجه شیطان در جلوگیری از بیماریها به علت وجود آنتیاکسیدانهای بسیاری است که در خود دارد. پنجه شیطان به ویژه غنی از آنتیاکسیدانهای محلول در آب است.
در واقع، برخی از تحقیقات نشان میدهد که برخی از مزایای ضدالتهابی پنجه شیطان ممکن است در نتیجه این آنتیاکسیدانها باشند.
7. کمک به هضم غذا
همانطور که قبلاً ذکر شد، پنجه شیطان میتواند موجب مهار فاکتور نکروز تومور آلفا شود که روشی درمانی برای بیماری التهاب روده است. التهاب بیشترین اثر را در فرایند هضم دارد.
آنتیاکسیدانها و خواص ضدالتهابی پنجه شیطان ممکن است به عنوان یک درمان مؤثر برای این دسته از بیماریها، از جمله کولیت اولسراتیو و بیماری کرون باشد.
8. حمایت از سلامت کلیهها
یکی دیگر از مزایای این گیاه که هنوز مطالعات پیشرفتهای روی آن صورت نگرفته است، اثر درمانی آن بر روی گروهی از بیماریهای کلیوی به نام بیماریهای گلومرولی است. این بیماریها مربوط به التهاب است و به بیماریهایی اطلاق میشود که به فیلترهای کوچک کلیه که خون را پاک میکنند، آسیب میرساند.
عصاره پنجه شیطان به مهار تشکیل نوعی از نیتریتها کمک میکند که نشان میدهد که این عصاره ممکن است داروهای ضدالتهابی بالقوه در درمان بیماریهای التهابی گلومرولی محسوب شوند.
عوارض جانبی احتمالی
اطلاعات کافی در مورد عوارض احتمالی پنجه شیطان وجود ندارد. اکثر منابع میگویند اگر شما باردار یا در دوران شیردهی هستید، بهتر است از مصرف آن اجتناب کنید زیرا نتایج ناشناخته است.
افراد مبتلا به مشکلات قلب، فشارخون بالا، فشارخون پایین، دیابت، سنگ کلیه یا بیماری زخم معده باید ازمصرف پنجه شیطان جلوگیری کنند.
گزارشهای دیگری نیز نشان میدهد که پنجه شیطان میتواند تولید اسید معده را افزایش دهد، بنابراین اگر شما از سوزش سردل مزمن رنج میبرید، ممکن است یک عامل در نظر گرفته شود.
یک گزارش موردی در سال 2015، پرفشاری سیستمیک (فشارخون بالا) را در بیمار مصرفکننده پنجه شیطان نشان داد.
بعضی از داروها به طور بالقوه میتوانند با پنجه شیطان تداخل داشته باشند؛ از جمله داروهایی که توسط کبد تغییر میکند، زیرا پنجه شیطان ممکن است باعث کند شدن فرایند شکسته شدن این مواد توسط کبد شود. داروی انعقاد خون وارفارین (با نامهای تجاری مانند کومادین و یانتوون) نیز ممکن است تحت تأثیر این گیاه قرار بگیرد.
داروهای دیگر که ممکن است با روشهای جزئی با پنجه شیطان تعامل داشته باشند، شامل گلیکوپروتئینP، مسدودکنندههای H2 و مهارکنندههای پمپ پروتئین یا PPI هستند.
انسان از دیرباز از گیاهان دارویی برای تقویت بدن و جلوگیری از بیماری ها استفاده میکند. با این حال، گیاهان دارویی میتوانند عوارضی جانبی داشته باشند و با گیاهان، مکمل ها یا داروهای دیگر، تداخل ایجاد کنند. به همین دلیل، گیاهان دارویی باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک متخصّص در زمینه ی طب گیاهی، مصرف شوند.
گیاه پنجه شیطان اگر برای مدت کوتاه و طبق دستورالعمل مصرف شود، غیرسمی و بی خطر است و عوارض جانبی چندانی ندارد. مصرف بیش از اندازه ی آن میتواند باعث مشکلات خفیف گوارشی در بعضی از افراد شود. در مورد بی خطر بودن مصرف طولانی مدت این گیاه هنوز شواهد کافی در دسترس نیست.
افراد مبتلا به زخم معده، زخم دوازدهه یا سنگ کیسه ی صفرا نباید از این گیاه استفاده کنند.
زنان باردار و شیرده نباید از این گیاه استفاده کنند زیرا در این زمینه هنوز تحقیقات کافی صورت نگرفته است.
افراد مبتلا به بیماری های قلبی یا فشار خون بالا یا پایین باید قبل از مصرف، با پزشک مشورت کنند.
تداخل های دارویی احتمالی
داروهای رقیق کننده ی خون- مصرف گیاه پنجه شیطان در کسانی که از داروهای رقیق کننده ی خون استفاده میکنند، میتواند خطر خونریزی را بالا ببرد.
داروهای دیابت- مصرف گیاه پنجه شیطان میتواند فشار خون را پایین بیاورد. مصرف همزمان داروهای دیابت و گیاه پنجه شیطان میتواند فشار خون را پایین بیاورد.
داروهای ضد ترشی معده – گیاه پنجه شیطان میزان اسید معده را بالا میبرد و این اثر داروهای ضد اسید را خنثی میکند.
داروهای دیگر- گیاه پنجه شیطان میتواند با داروهای دیگری که در کبد شکسته میشوند نیز تداخل پیدا کند. بنابراین، اگر از هر نوع دارویی استفاده میکنید، قبل از مصرف این گیاه با پزشک خود مشورت کنید.
پنجه شیطان یکی از داروهای خانگی برای آرتریت است. اما این تنها مزیت این گیاه برای بدن نیست؛ مانند زردچوبه، پنجه شیطان به عنوان یک ضدالتهاب طبیعی عمل میکند و مانند پنجه گربه برای از بین بردن علائم آرتروز و مشکلات گوارشی استفاده میشود.
همچنین در بعضی تحقیقات که در کنار بروملائین، آنزیم استخراج شده از ساقه گیاه آناناس و برخی میوههای دیگر، انجام گرفته، راهی برای از بین بردن درد مفاصل به ویژه در ارتباط با آرتریت توسط گیاه پنجه شیطان یافت شده است.
حتی اگر شما به دنبال یک داروی ضد درد نباشید، دیگر خواص این گیاه هم میتواند برایتان جذاب باشد، به عنوان مثال حداقل یک گزارش اولیه وجود دارد که نشان میدهد پنجه شیطان خاصیت ضدسرطانی دارد.