تمشک میوه ای شبیه شاه توت و توت فرنگی است و به رنگ زرد یا سرخ مایل به سیاه یافت میشود. میوه تمشک ترش مزه بوده و به صورت خام یا پخته، شربت، کمپوت و ... خورده میشود. بوته تمشک در مناطق گرم و مرطوب، در جنگل ها و صحراها میروید و گاهی آن را میکارند.
نام های دیگر تمشک، توت وحشی و سه گلی است. ساقه های تمشک نرم و به رنگ قرمز و دارای خارهای دراز است. برگ های آن متفاوت و بیضی شکل و اطراف آن کنگره کنگره و به شکل دندانه های اره ای است.
گل های تمشک به رنگ های سفید، صورتی یا به صورت خوشه در ماه های مرداد پدیدار میشود و تا مهر دوام میآورد.
قسمت های مورد استفاده بوته تمشک عبارتند از : میوه، برگ، تخم، دانه و گل.
● خواص
1) جوشانده ۲۵ گرم از برگهای تمشک در یک لیتر آب برای درمان انسداد مجاری ادرار مفید است.
۲) تمشک سرشار از ویتامین های C وK است و دارای خواص خنک، نرم کننده و ضد اسکوربوت است.
۳) تمشک خون را تصفیه میکند و برای کسانی که به روماتیسم مبتلا هستند، بسیار مفید است.
۴) تمشک یبوست مزاج را معالجه میکند.
۵) تمشک برای تسکین درد سودمند است، زیرا تمشک دارای اسید سالسیلیک است.
۶) تمشک خون را قلیائی میکند و قند آن برای مبتلایان به مرض قند مفید است.
۷) شربت تمشک برای بیماران مبتلا به سرخک و مخملک تجویز شده است.
۸) تخم و دانه ای که درتمشک وجود دارد، اغلب با دندان نیز خرد نمیشود، ولی وقتی خورده شود درمعالجه ی یبوست و خشکی مزاج به طور طبیعی بسیارمؤثر است و سبب میشود که یبوست به کلی رفع گردد.
۹) شربت تمشک، مخلوط با آب برای رفع تب تجویز شده است.
۱۰) خوردن تمشک برای مبتلایان به مرض قند( دیابت)، تبهای صفراوی، التهاب مجاری ادرار، گلو درد( آنژین ) مفید است.
۱۱) جوشانده ۲۰ تا ۵۰ گرم گل تمشک یا برگ تمشک در یک لیتر آب برای درمان ترشحات زنانگی، خونریزی در فواصل قاعدگی، اخلاط خونی، وجود خون در ادرار، گریپ، گرفتگی صدا، آب آوردن نسوج و بیماری های پوستی اثر شفا بخش دارد. جوشانده را بعد از هر وعده ی غذا یک استکان میخورند.
۱۲) جوشانده گل یا برگ تمشک( به روشی که گفته شد) در استعمال خارجی برای درمان زخم های دهان، ورم لثه، درد گلو و ورم لوزه ها بکار میرود و بیمار با غرغره کردن این جوشانده دهان را میشوید.
۱۳) جوشانده برگ تمشک اسهال و ورم روده را معالجه میکند، بدین منظور باید ۴۰ تا ۵۰ گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب سرد بخیسانید و به مدت ۱۰ دقیقه آن را جوشانده و سپس بگذارید ۱۰ دقیقه دم بکشد. پس از صاف کردن، روزی سه بار، هر بار یک فنجان آن را بین غذاهای اصلی بنوشید.
۱۴) جوشانده فوق برای تسکین درد معده از هر نوع که باشد مانند ترشی معده، نفخ و گاز شکم و تشنج معده مؤثر است.
۱۵) خوردن جوشانده برگ تمشک به مقدار ۳ تا ۴ فنجان در روز و بین غذاهای اصلی، بند آوردن ادرار را معالجه میکند وبهترین دارو بر ضد درد کیسه مثانه است.
۱۶) اگر ۴۰ تا ۵۰ گرم برگ خشک تمشک را در یک لیتر آب بریزید و آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه جوشانده و پس از ۱۰ دقیقه دم کشیدن و صاف کردن آن، به مقدار ۳ فنجان در روز بین غذاهای اصلی بنوشید، دردهای نقرسی و بسیاری از انواع رماتیسم را آرام میکند.
۱۷) اگر ۱۰۰ گرم برگ خشک تمشک را به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید و پس از دم کشیدن و صاف کردن آن را به عنوان محلول شستشو برای شستن بیماری برفک، جوش های صورت و یا هر نوع تحریکات دیگر پوست به کار ببرید، اثر شفابخش دارد.
۱۸) تمشک دارای خاصیت ضد عفونی کننده است.
۱۹) تمشک به علت دارا بودن ویتامین های C وK برای اوره و فشار خون مفید است.
۲۰) برای معالجه کک و مک، ابتدا صورت را خوب بشوئید و سپس ورقه نازکی از تمشک به مدت یک ساعت روی صورت بمالید. این کار را چند بار تکرار کنید تا کک و مک صورت از بین برود.
۲۱) برگ تازه تمشک را اگر بپزند و روی محل بیماری های پوستی قرار دهند، بیماری را التیام میدهد.
۲۲) گوشت پردانه تمشک، دارای خواص توت فرنگی است و ترشی خون را از بین میبرد.
۲۳) تمشک،عرق آور است؛ لذا بهترین زهکش سوراخ های پوست است.