هنداونه کبر

کَبَر، لگجی، لیجین، خاروک یا علف مار

(نام علمی: Capparis spinosa)

  راسته میخک‌سانان (Caryophyllales)

تیره کبریان (Capparaceae)

سرده کبرها (Capparis)

گیاه کبر(داغ قارپوزی) یا هندوانه کوهی با نام علمی کاپرس(capers)که در کوهها و ارتفاعات و تپه های پلدشت آذربایجان شرقی ،غربی و دشت مغان(اصلاندوز) استان اردبیل رشد می‌کند.این گیاه... بومی مناطق گرمسیری غرب و مرکز آسیاست ،پراکندگی آن از اقیانوس اطلس ،مراکش ،تونس تادریای سیاه ،ارمنستان ،نواحی شرقی دریای خزر تا افغانستان و هند امتداد دارد.

کبر گیاهی بوته مانند است و دارای شاخه‌های چوبی باریک و دراز است که شاخه‌های کهنسال آن بی برگ ولی شاخه‌های جوان آن دارای برگ‌های کوچک، باریک و به درازای 12-4 میلیمتر و منتهی به نوک خار مانند است.این گیاه ریشه بسیار سخت و بلند با پوست کلفت دارد که پس از خشک شدن از مغز چوبی آن جدا می‌شود. این گیاه ممکن است تا سی سال عمر کند.میوه این گیاه کروی شکل (به درشتی یک گیلاس کوچک)، بدون تار و به رنگ سبز با خطوط موازی سبز و یا زرد کمرنگ است و درون میوه آن قرمز و پر از دانه های کوچک و لزج است.(ویکی پدیا)

میوه کال و نرسیده این گیاه که طول آن به 1 تا 2 سانتی متر می‌رسد برای تهیه ترشی بکار میرود .انواع بزرگتر آن که حداکثر چهار سانتی متر درازا دارد به شکل خام و به عنوان میوه مصرف می‌شود.دانه ای آن به رنگ سیاه بوده و محتوی شکلی آن قرمز رنگ است وبه همین دلیل به آن خاویار سبز نیز می‌گویند.

دکتر علی حمادی پزشک عمومی شهر اصلاندوز در گفتگو با خبرنگار ارس تبار به فواید این گیاه از لحاظ ویژگیهای دارویی به خبرنگار ما گفت:کبار(کبر،هندوانه کوهی)ویژگیهای دارویی فراوان و مهمی دارد.ازجمله 1-عصاره برگ و میوه آن کشنده انگل معده بوده و تعدیل کننده حرارت معده است 2-برای درمان بیماریهای نظیر واریس و طحال نیز بکار می‌رود.3-این محصول صادراتی اگر باسرکه و عسل در هم آمیخته شود پادزهری قوی برای بیشتر مسمومیتها بکار برده می‌شود.4-این گیاه کبد را تقویت می‌کند5-درد دندان را تسکین می‌دهد5-ریشه آن از بخشهای دیگر مفیدتر و پرخاصیت تر است6-برای درمان بواسیر و شستشوی روده ها بکار می‌رود 7-بالابردن مقاومت بدن در برابر سرماخورذگی ،خاصیت ضد نفخ ،تحریک و تقوین کننده کبد ،ضدعفونی کننده کلیه ها و مجاری ادراری 8-خاصیت ضد روماتیسمی دارد9-جوانه های ناشکفته و مولد گل آن اثر نیرو دهنده داردوبرای بیماری نقرس مفید است.

نحوه درست کردن ترشی کبر(هندوانه کوهی)(داغ قارپوزی)

ابتدا کبارها را شسته و دم آن را گرفته و در آب جوشیده و سرد شده بریزید به مدت 5 ال 6 روز کبار را در آن ریخته و طی این مدت هر روز آب نمک آن را عوض و در یخچال نگهداری کنید.پس از آن هندوانه کوهی یا همان کبار را از آب نمک خارج کرده و با آب روی حرارت گذاشته و وقتی به جوش آمد آب آن را دور بریزید و مجددا یکبار این کار را تکرار کنید تا تلخی آن گرفته شود. و دقت کنید زیاد نجوشد چون ترشی هندوانه کوهی شما نرم می‌شود .کبر را بعد از جوشیده روی صافی بریزید تا آبش برود یک ساعتی صبر بکنید و هندوانه کوهی ها را در شیشه مخصوص ترشی ریخته و روی آن سرکه بریزید .چنانکه دوست داشتید کمی هم نمک اضافه کنید در آن را محکم کرده و در جای خنک و یا در یخچال نگهداری کنید.بعد از 20 روز الی یکماه ترشی آماده است.(دکتر علی حمادی)

آغار برداشت کبر دراصلاندوز

برداشت کبر یا همان هندوانه کوهی در روستاها و کوههای اطراف شهر اصلاندوز آغازشد .برداشت این گیاه از اواخر فصل بهار آغاز و تا اوایل فصل تابستان ادامه دارد.

اهالی روستای بودجه علیا از توابع اصلاندوز عصر دیروز برداشت کبر را آغاز کرده اند، یکی از کارگران در گفتگو با خبرنگار ارس تبار،میزان برداشت روزانه هر نفر را حدود 15تا 20 کیلو گرم عنوان کرد و گفت:کبرهای جمع شده به قیمت کیلویی 25000ریال به کارخانه خرید این گیاه تحوبل داده می‌شود.

یکی دیگر از کارگران، کشور ترکیه را خریدار اصلی کبرهای این منطقه دانست و اظهارداشت: این گیاه از لحاظ دارویی برای انسان بسیار مفید بوده بطوریکه ازاین گیاه ترشی هم تهیه می‌شود.

جباری دهیار روستای بودجه علیا ،جمع آوری گیاه کبر(هندوانه کوهی) را برای اهالی روستا بعنوان یک منبع درآمد برای خانوارها دانست و گفت: این نعمت خدادادی بدون هزینه ،بدون آبیاری و بدون دخالت انسان رشد می‌کند، بطوریکه اهالی روستا با فروش این گیاه بر اقتصاد خانواده ها کمک می‌کنند.

بخش اصلاندوز درشمال استان اردبیل واقع شده و هم مرز کشور جمهوری آذربایجان است.