گل مار

زراوند

نام علمی : Aristolochia(Birthwort)

نام های دیگر : گل مار ،زریوند

تداخل با دارو های که باعث تشدید سمیت کبدی می‌گردد

Amiodarone-Anabolic steroids- Ketoconazole،Methotrexate

گیاه زرآوند در کتب طب سنتی با نام های زرآوند و زریوند آمده است. دو نوع معروف دارد یکی را زرآوند گرد و به اصفهانی نخود الوندی و نوع دوم را زرآوند دراز گویند. در برخی مدارک از جمله پارسا در فلور ایران خربزه ابوجهل نام برده شده است. در بازار دارویی هند گیاه را زرآوند طویل گویند.

گونه هایی از این گیاه در ایران می‌رویند و خواص دارویی‌ آنها باید مطالعه شود. در غرب ایران در قصر شیرین، کوه الوند همدان، بین اشتران کوه و کوه ساس، کوه چهار خاتون، کوه رازوند و عباس آباد همدان می‌روید. اطراف تهران، کرج، ونک، اوین، شمیرانات و در آذربایجان می‌روید. در مناطق شمال بین درختان زیتون رودبار می‌روید. در طب سنتی معمول است ساقه زیرزمینی یا بیخ گیاه مصرف می‌شود و از هندوستان وارد شده و در بازار به نام زرآوند عرضه می‌شود.

گیاه زرآوند
مشخصات ظاهری زرآوند:

زرآوند گیاهی است علفی با ساقه زیرزمینی چند ساله و پایا، ساقه هوایی آن کوتاه به بلندی 30 -40 سانتیمتر که در محل اتصال برگ ها زاویه منفرجه ای دارد. برگ های آن کامل، متناوب، قلبی شکل و نوک تیز است و در مورد زرآوند گرد بی دندانه و زبر و در مورد زرآوند دراز با دندانه و دمبرگ است.

گل ها که از فاصله بین برگ و ساقه خارج می‌شوند ارغوانی یا صورتی با بوی نامطبوع هستند. ساقه زیرزمینی یا بیخ آن کاشت و به ضخامت حدود یک انگشت چاق، رنگ ظاهر آن تیره مایل به سرخی با طعمی کمی تلخ است. مرغوبترین آن بیخی است که به رنگ زعفرانی و ضخیم باشد و کهنه تر از دو سال نباشد زیرا پس از آن قوت دارویی آن از دست می‌رود. این گیاه در اروپا، آسیای مرکزی، هندوستان و مناطق مدیترانه ای و گونه هایی از آن در ایران می‌روید.
ترکیبات شیمیایی زرآوند را بشناسیم.

از نظر ترکیبات شیمیایی در نوع هندی آن موادی همچون یک ماده متبلور احتمالا یک گلوکوزید و یک ماده عامل تلخ با طبیعت گلوکوزیدی به نام ایزو آریستولوچیک اسید و ماده آلانتوان و در حدود 05/0 درصد آلکالوئید آریستولوچین و اسانس روغنی فرار شامل ترکیبات کاربونیل و مقدار خیلی کمی روغنی با بوی ایزو وانیلین که در حدود 52/0 درصد ریشه را تشکیل می‌دهد، است.

آلکالوئید اریستولوچین در موش و قورباغه موجب ایجاد فلج قلبی و تنفسی و در سگ ایجاد خونریزی و تحریک و آماس کلیه یا نفریتیس می‌نماید. در گزارش دیگری آمده است که در اسانس ریشه گیاه علاوه بر موارد فوق مقدار کمی کافور و تعداد سسکی ترپن وجود دارد. در نوع دراز آن در ریشه گیاه آلکالوئید آریستولوچین یافت می‌شود و در ریشه نوع گرد نیز وجود آلکالوئید مزبور تایید شده است.

  همچنين بخوانيد : خواص شگفت انگیز روغن کرچک برای کاهش وزن و از بین بردن چربی های شکم

خواص زرآوند را بدانیم.

زرآوند و ریشه آن از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی گرم و خشک است و از نظر خواص معتقدند که تریاق سمی نباتی و حیوانی است از جمله برای سم مار کبری تریاق موثری است. بازکننده گرفتگی ها و انسداد مجاری عروق و مدر است و قاعده آور، کرم معده و کرم کدو را می‌کشد و برای پاک کردن رحم و اخراج جنین بسیار مفید است. اگر با سکنجبین خورده شود برای طحال نافع است و اگر 5 گرم آن با شراب عسلی خورده شود برای صرع و کزاز و ضعف احشا مفید است و به عنوان مسهل بلغم است و با ایرسا و عسل برای پاک کردن زخم های عمیق و التیام‌ آنها نافع است.

ضماد آن برای محل گزیدگی عقرب و مار و رویانیدن گوشت در زخم های رحم و سایر زخم ها مفید است. مالیدن آن به دندان و لثه برای پاک کردن رطوبت ها و چرک لثه نافع است. شیاف آن در مهبل برای باز کردن عادت ماهیانه و رفع بند آمدن آن و برای اخراج جنین در موارد سختی زایمان موثر است. مقدار خوراک آن 8-10 گرم است. زرآوند برای کبد و طحال مضر است از این نظر باید با عسل خورده شود. در هند ریشه آن به عنوان تونیک، محرک، قاعده آور، قی آور و برای کاهش تب تجویز می‌شود ضمنا از گرد آن مخلوط با عسل در مورد بیماری لوکودرما که نوعی لک و پیس با برص است در مصرف داخلی تجویز می‌شود.

در برمه جوشانده برگ گیاه را در استعمال داخلی برای فروکش کردن تاول و جوش به کودکان می‌دهند و در هند و چین و ویتنام این گیاه برای قطع تب های نوبه ای و استسقا و بی اشتهایی تجویز می‌شود مصرف این گیاه باید زیر نظر پزشک انجام گیرد.