نمدار

نمدار
نام انگلیسی:
  Linden
نام علمی:
Tilia spp.
خانواده:
Tiliaceae
مقدمه
نمداردر تعدادی از فارماکوپه ها به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. گلهای اکثر این جنس تیلیا خاصیت دارویی دارند. مردم از مدت ها پیش، از دمکرده گلهای این گیاه به عنوان معرق، خلط آور و همچنین برای درمان سرفه و دل درد و نیز به عنوان ماده ای که باعث تسریع در کار دستگاه گوارش می‌شود، استفاده می‌کرده اند. گلها دارای اسانس می‌باشند که از آنها در صنایع آرایشی بهداشتی، لوسیونها و کرم هایی برای حفاظت از پوست،تهیه می‌شود. از اسانس این گلها در صنایع داروسازی نیز محلولهای غرغره برای مداوای التهاب های گلو و حنجره استفاده می‌شود. درختان جنس تیلیا جنگلی اند و درمناطق معتدل، درپارک ها به عنوان گیاه زینتی کشت می‌شود.
مشخصات گیاه
گونه های مختلف جنس نمدار، گیاهانی هستند درختی، متعلق به تیره نمدار که منشآ آنها آسیا و جنوب اروپا گزارش شده است. تقریبا 30 گونه متعلق به جنس تیلیا شناخته شده است. این درخت، درنواحی معتدله شمالی گسترش زیادی دارند.
درختان این جنس تنومند، طویل و پوشیده از برگ های خزان دارمی باشند (که در پاییز ریزش می‌کنند). انشعاب های ساقه ای این گیاه معمولا پوشیده ازکرک های ستاره ای شکل است.
برگ ها تا حدودی به شکل قلب، نامتقارن و دارای دندانه های بزرگ اره ای هستند و دمبرگ نسبتا طویلی دارند. این برگ ها روی ساقه به صورت متناوب نسبت به یکدیگر قرار می‌گیرند.
گلها کوچک، نر و ماده و به رنگ زرد یا گاهی سبز کم رنگ هستندکه به صورت وارونه روی گیاه دیده می‌شوند. گل ها آویزان هستند و وقتی کاملا باز می‌شوند، حالتی شبیه به چتر به خود می‌گیرند. این گل ها از ناحیه میانی براکته ها که به رنگ سبز روشن و زبانی شکل (بیضوی) است، خارج می‌گردندکه بوی مطبوعی نیز دارند.
تعداد کاسبرگ ها،گ لبرگ ها و پرچم ها، مضربی از پنج است. گل ها دارای تعداد بسیار زیادی پرچم هستند. میوه کوچک کروی یا کشیده (استوانه ای شکل) و گاهی به شکل گلابی است. داخل هر میوه،1 تا 2 بذر وجود دارد.
مهم ترین گونه های نمدار عبارتند از:
تیلیا کورداتا. این گیاه به نمدار کوچک برگ معروف است و با تیلیا سیلوستریس وتیلیا پارویفولیا هم نام است. درختی است به طول 20تا 25 مترکه شاخ و برگ های آن بسیار انبوه است. این گیاه در مناطق جنگلی اروپا گسترش زیادی دارد. برگ ها کوچک و نامتقارن می‌باشند. یک سطح برگ به رنگ سبز روشن و طرف دیگرآن به رنگ سبز تیره است. هر دو سطح برگ فاقد کرک است و تنها در گوشه رگبرگ ها (محل انشعاب های رگبرگ های فرعی از اصلی) کرک های خرمایی رنگ مشاهده می‌شوند. رگبرگ های فرعی بسیار ظریف بوده و به سختی قابل رویت هستند.
اولین گلها اواخر خرداد یا اوایل تیر تشکیل می‌شوند و تا اواخر تیر همه گل ها پدیدارمی گردند. بوی مطبوع گلها باعث جلب حشرات بخصوص زنبورهای عسل می‌شود. عملکرد و کیفیت عسل زنبورهایی که از گلهای این درخت تغذیه می‌کنند، بسیار مطلوب است.
تیلیا پلاتیفیلوس: این گیاه به نمدار درشت برگ معروف است و با تیلیا گراندیفولیا هم نام است. درختی است به طول30 تا 40متر دارای پوست صاف که بتدریج شکافته می‌شود. این گونه نمدار سریع الرشد است و از شاخ و برگ های انبوهی تشکیل شده است. تاج این گیاه مخروطی شکل یا مانندتخم مرغ وارونه است. هر دو طرف برگ سبزرنگ و پوشیده از کرک است. محل انشعاب های رگبرگ های فرعی، پوشیده از کرک های طویل به رنگ سفید یا زرد است. رگبرگ های فرعی درمقایسه با گونه قبلی (تیلیاکورداتا) ضخیم ترند و به وضوح قابل رویت می‌باشند. اولین گل ها، اواسط خرداد ظاهر می‌شوند. این گیاه، سرما را بهتر از گونه قبلی تحمل می‌کند.
تیلیا آرجنتا: این گیاه به نمدار نقره ای معروف است و با تیلیا تومنتوزا هم نام است. در مقایسه با دو گونه قبل گل های کمتری تولید می‌کند، ولی مواد موثره آن کیفیت مناسبتری دارد. مردم از این گل ها به عنوان دارو استفاده می‌کنند. مواد موثره گل های این گیاه نیز در صنایع مربوط استخراج می‌شود. نمدار نقره ای، درختی به طول 20 تا 30 متر است. تاج این گیاه مخروطی شکل است و از رشد و نمو بسیار سریعی برخوردار است. برگ ها به رنگ سبز تیره اند و محل انشعاب رگبرگ های فرعی، از کرک های ستاره ای شکل و به رنگ نقره ای تیره پوشیده است. گلدهی در این گیاه، در مقایسه با دو گونه قبلی، با تاخیر همراه است. مقدار اسانس گلها با توجه به شرایط اقلیمی محل رویش و گونه گیاه متفاوت بوده و بین 1/0 تا 5/0 درصد است. مهمترین ترکیبات اسانس را (اوگینول)، (استات فانزیل) و (ژرانیول) تشکیل می‌دهند. گل ها همچنین حاوی فلاونویید، مواد موسیلاژی، موادتاننی و همچنین حاوی مقدار کمی تری ترپن می‌باشند.
از فلاونویید های مهم می‌توان از (کورستین)، (3-گلومر-7-رامنوزید)، (کامفرول-3-گلوکو-7-رامنوزید)، (ایزوکورسیترین)، (تیلیروزید)، نام برد. (هسپریدین) نیزاز فلاون گلیکوزید های مهمی است که از گل های این گیاه استخراج شده است. گل ها همچنین حاوی مواد قندی اند که مهمترین آنهارا گلوکزیا رامنوز تشکیل می‌دهد. از اسیدهای آلی موجود در این گیاه، می‌توان از (اسیدکافییک) و (اسیدکلروژنیک) نام برد.
منبع : زرین گیاه ارومیه