هماور(گوش خر )

سیمفیتوم

نام علمی :  SYMPHYTUM OFFICINALE

نام انگليسی: Comfrey

خانواده: Boraginaceae

برگ های قاعده ای پایینی بسیار بزرگ تر و از نظر طول تا 10 اینچ و تخم مرغی شکل هستند و چون پوشیده از کرک های زبرند، هنگام تماس موجب خارش می‌شوند. دمبرگ تو خالی، گوشه دار و بسیار کرک ار، پودر برگ سبز رنگ، تقریبا بی بو و طعم آن لزج و قابض ضعیف است. ریشه زیر زمینی هماور دوکی شکل، منشعب، اغلب به ضخامت بیش از 5/2 (دو و نیم) سانتی متر، فوق العاده چروکیده، محکم، دارای بافت شاخی، به رنگ تیره، از داخل سفید شیری، گاهی بر حسب اتفاق به رنگ قهوه ای تیره نیز یافت می‌شود. تقریبا بد بو و دارای طعم شیرین، لزج و قابض است. پودر ریشه هماور به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری با لکه های قهوه ای تیره (ناشی از رنگ سطح بیرونی پوست ریشه) است. پودر ریشه حاوی موسیلاژ بوده، لذا می‌توان آن را از آب جدا نمود.

از ریشه، ریزوم و برگ و سرشاخه های گلدار آن استفاده می‌شود. هماور حاوی آلانتوئین است که یک تکثیر کننده سلولی فوق العاده قوی به شمار می‌آید. اثر ترمیم کننده ضماد ریشه و برگ های این گیاه به حضور آلانتوئین که عامل تکثیر سلولی است مربوط می‌شود. برای تحریک رشد بافت های سالم در زخم های چرکین و اولسر های مقاوم، از آلانتوئین استفاده می‌شود. فعالیت ضد التهابی هماور دارویی نیز به اثبات رسیده است. هماور دارویی در اولسر های واریسی مزمن بر روی زخم ها و شکستگی ها گذاشته می‌شود و حتی در مورد فتق ها (به صورت پماد 12 الی 15 درصد) استعمال می‌گردد. ریشه این گیاه برای پوست های خشک رطوبت فراهم می‌نماید، باعث ترمیم بافت ها و انقباض می‌شود. التهاب و لخته شدن را کاهش می‌دهد. چنانچه در کرم های سوختگی به کار برده شود بسیار خوب عمل می‌کند. دومین اثر ناشی از کیفیت آرام بخش این دارو به لحاظ کشیده جوش ها و آبسه به سطح است. هماور دارویی در کرم ها، لوسیون ها، پماد ها، مرهم ها، دوش ها، شوینده های مو، شامپو ها، روغن های ماساژ و بدن سازی به کار می‌رود. این گیاه با بیشتر گیاهان دارویی (ختمی صبر زرد،....) که نمی‌توان به همه آنها اشاره کرد به خوبی ترکیب می‌شود. همار دارویی محاسن بسیار زیاد و متنوعی دارد.

مقدار قابل توجهی از موسیلاژ تقریبا 30 درصد در برگ ها و ریشه ها وجود دارند. موسیلاژ عمدتا مرکب از پلی ساکارید های گلوکز، تریترپنوئید های فروکتوز، (ایزوباورنئو) اسید های فنلیک، کافئیک، کلروجنیک، لیتواسپرمیک، بتا-سیتوسترول آمینو اسید، آسپاراجین 1 تا 3 درصد و آلکالوئید هاست.

هماور از دیرباز برای درمان زخمهای سطحی و کاهش التهاب رگ به رگ شدنها و استخوانهای شکسته مورد استفاده قرار می‌گرفته است. “آلانتوین”، که برای درمان زخمها خوب است ماده و ترکیب فعال ریشه ها و برگهای هماور است. گیاه و برگ هماور حاوی اسید “روزمارینیک” نیز است که به کاهش التهاب و درمان آسیبهای وارده به عروق خونی ریه ها کمک می‌کند.
هماور یک گیاه دارویی بادوام و که بومی اروپا و مناطق گرم آسیا است. ترکیبات گیاه فرآورده های حاص از هماور از برگها یا سایر قسمتهای بالای گیاه (نه ریشه آن) تهیه میشوند. البته از ریشه آن نیز میتوان فرآورده تهیه کرد، لیکن فرآورده های حاصل از آن به احتمال زیاد سبب مسمومیت می‌شوند. هماور حاوی “آلانتویین”، “اسید رزمارینیک” و “الکالویدهای نوع پایرولیزیدین” است. برخی تصور می‌کنند که هماور گیاه مفیدی است، اما تحقیقات علمی نشان داده است که این گیاه می‌تواند خیلی ساست. اگر فرآورده های هماور را مثل نوشیدنیها مصرف کنید یا آنرا به طرق دیگر برای مصارف داخلی بدن مورد استفاده قرار دهید، خود را با احتمال خطر مسمومیت مواجه می‌کنید. بعضی افراد حتی در اثر خوردن یا نوشیدن فرآورده های حاصل از هماور برای اهداف درمانی تلف شده اند. بسیاری از گیاهان تیره هماور حاوی مواد سمی به نام الکالویدهای پایرولیزیدین (PA) است، که برای کبد سمی است. “اکی میدین” سمی ترین الکالوید پایرولیزیدین است که در هماور یافت میشود. هماور رایج (Symphytum officinale) معمولاً فاقد الکالویدهای پایرولیزیدین سمی است (مگر بعضی اوقات). برخی فرآورده های هماور از سایر گونه های آن نظیر هماور تیغ دار (S.asperum) و هماور روسی (S.uplandicum) که به میزان خطرناکی دارای “اکی میدین” بالایی هستند، تهیه می‌شوند. ریشه تمامی گونه های گیاه هماور ده برابر بیشتر از برگهای آنها دارای مواد سمی است، لذا از مصرف ریشه این گیاه پرهیز کنید، مگر اینکه پزشک معالج از نزدیک بر روند مصرف آن نظارت کند.
اشکال موجود
انواع پمادها (حاوی ۵ تا ۲۰ درصد هماور)، انواع کرم، ضمادها و انواع مرهمهای رقیق تهیه شده از این گیاه از حالت خشک یا تازه یا برگ تازه یا خشک یا ریشه گونه های هماور تهیه می‌شوند. تنها فرآورده هایی از این گیاه را استعمال کنید که از برگهای آن تهیه شده باشند (S.officinale)، فرآورده های عاری از الکالویدهای پایرولیزیدین نیز یافت می‌شوند. از فرآورده های تهیه شده از ریشه این گیاه و همچنین فرآورده های حاصل از گونه تیغ دار (S.asperum) و گونه رومی آن (S.uplandicum) استفاده نکنید
نحوه مصرف:

هرگز از این گیاه بدون مشورت پزشک و متخصص طب سنتی استفاده نگردد
تحقیقات علمی به عمل آمده در حیوانات نشان می‌دهد که هماور دارای خواص درمانی و تسکین درد است. می‌توانید محصولات تهیه شده از خود گیاه و برگ آنرا در درمان و تسکین درد ناشی از شکستگیها، رگ به رگ شدنها، جراحات و زخمهای سطحی، کبودشدنها، عضلات و لیگامنتهای کشیده شده و رگ به رگ شده، آسیبهای غیر نوک تیز و استخوانهای شکسته شده استفاده کنید.
میزان مصرفی توصیه شده:
در مصرف فرآورده های این گیاه به صورت پمادها تهیه شده از خود آن، ریشه گیاه و سایر فرآورده های موضعی بسیار دقت کنید. تنها مقدار تجویز شده در دستورالعمل مصرف موجود روی بسته تجاری را مصرف کنید و هرگز بیش از این میزان بکار نبرید. مصرف این داروی گیاهی برای اهداف درمانی به مدت بیشتر از چهار تا شش هفته در هر سال ادامه دهید.
نکات احتیاطی
اگر دستورالعمل دوز مصرفی هماور را رعایت کنید و فقط برای مصارف موضعی از آن استفاده کنید. این گیاه اساساً گیاه طبی بی خطر است. هرگز هیچ فرآورده حاصل از هماور را روی پوست ترک خورده نمالید. اگر از این گیاه دارویی برای اهداف و مصارف داخلی به صورت مایع نویدنی یا به صورت دیگری برای مدت طولانی استفاده کنید، در واقع خود را با خطر ابتلا به بیماریهای کبدی (بیماری انسداد سیاهرگ بد) مواجه می‌سازید. مواردی از مسمومیت آتروپینی ناشی از مصرف این دارو از طریق دهان نیز گزارش شده است. جمع کنندگان گیاهان گاهی به طور ناخواسته مواد گیاهی خم هاور و شابیزک (بلادونا) را مخلوط می‌کنند، و مسمویت آتروپین منتسب به آن از مواد و ترکیبات موجود در گیاه شابیزک ناشی میشود. همواره اطمینان یابید که از تولیدات تجاری معتبر که از کیفیت تولیدی بالایی برخوردار هستند، استفاده می‌کنید. برای این منظور نشان تجاری آنرا به دقت بخوانید.
* از فرآورده های حاصل از ریشه هماور اصلاً استفاده نکنید.
* میزان مصرف فرآورده های حاصل از برگ و گیاه هماور را به چهر تا شش هفته در سال محدود کنید.
* در صورت باردار بودن یا شیردهی، از مصرف فرآورده های هماور پرهیز کنید.
تداخل های احتمالی
به شرط رعایت دستورالعملهای میزان مصرفی و بهداشتی مصرف هماور طبق دستور پزشک و متخصص طب سنتی، نباید هیچگونه عوارض منفی در پی باشد.
منبع : کتاب دکتر مرضیه نوری

سایت زرین گیاه