پاخری

نام گیاه:پای خر
نام علمی:TussilagoFarfara
خانواده:کاسنی
نام های دیگر:پا خر – پا خری – فرفره- خر پا – علف سرفه – فخریون – قنجریون – سمالی – دولت الحمار – پادان – رجل الحمار
زمان گلدهی :اسفند و فروردین
زمان برداشت: گل ها: اسفند و فروردین برگ ها :اردیبهشت تا تیر
شرح:
گیاهی خودرو با ریزوم ریشه دار است. در اوایل بهار ساقه های فلس داری از آن می‌روید و در انتهای ساقه ها غنچه های گل زرد رنگی می‌شکفند. پس از گل دادن برگهای پنجه ای که پشتشان کرکدار است می‌رویند. این گیاه به طور معمول در آسیا، اروپا و آفریقا در خرابه ها و اطراف نقاط مسکونی خصوصا در نقاط مرطوب می‌روید. از قدیم الایام از این گیاه برای تسکین سرفه که نام لاتین آن نیز نشان دهنده همین امر است(توسین یعنی سرفه )استفاده می‌شده است.در اوایل بهار غنچه های این گیاه را همراه با مقدار خیلی کمی از دمگل ان جمع اوری می‌کنند کمی بعد برگ های جوان و سالم آن رانیز می‌چینند. سپس آنها راروی یک شبکه توری (طوری که دمبرگ ها روبه بالا قرار گیرند) پهن و خشک می‌کنند. هردو اندام حاوی لعاب، نوعی اسانس روغنی و تانن و گلیکوزیدی تلخ هستند مقدار زیاد لعاب (موسیلاژ) موجود در این گیاه باعث شده که از آن به عنوان خلط آور در جوشانده ها استفاده شود که برای مداوای بیماری های دستگاه تنفسی (سرفه ،ورم مجاری فوقانی تنفسی، آسم)تهیه می‌شوند هم چنین در ترکیبات جوشانده های مدر، قابض و تقویت کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.جوشانده آن در حمام ها و کمپرس ها برای زخم های که دیر التیام می‌یابند،اولسرها، ناراحتی ها و تحریکات پوستی به کار می‌برند. برگ های تازه آن را که خوب شسته شده باشند در کمپرس ها برای مداوای آماس ها ،دردهای مفصلی ،غدد متورم و ورم های وریدی استفاده می‌کنند.
موارد منع مصرف و احتیاط:
۱-مصرف طولانی مدت این گیاه به مدت بیش از ۴ تا ۶ هفته در سال به دلیل وجود آلکالوئید پیرولیزیدین که سمیت کبدی دارد و به خصوص آلکالوئید سرطان زای سنکرکین موجود درگل ها ممنوع است.
۲-در افراد با سابقه بیماری کبدی به دلیل سمیت کبدی آلکالوئیدها منع مصرف دارد.
۳-مصرف آن در کودکان ممنوع است.
مصرف در بارداری:
مصرف این گیاه به دلیل اثرات سقط آوری در بارداری ممنوع است و وجود آلکالوئید پیرولیزیدین با سمیت کبدی که ممکن است باعث مرگ جنین به دلیل بیماری انسداد رگ ها شود. این مسئله به صورت گزارش موردی در انسان دیده شده است.